SGK Lịch Sử 9 - Bài 8 - Nước Mĩ
Chương III Mỉ, NHẬT BÀN, TÂY Âu Từ NĂM 1945 ĐÊN NAY Bài 8 NƯỚC Mỉ Tù sau Chiến tranh thế giới thứ hai, Mi đã vuon lổn trớ thành nuớc tu bản giàu mạnh nhắt, đúng đầu hệ thống tu bẩn chủ nghĩa và theo đuối muu đó bá chú thế giới. Với sụ vuợt trội vê kinh tế, tài chính, khoa học - kỉ thuật, ngày nay nuóc Mi đang giũ vai trò hàng đâu trong nển chính trị thế giới và quan hệ quốc tế. - TÌNH HÌNH KINH TẾ NƯỚC Mĩ SAU CHIẾN TRANH THẾ GIÓI THÚ HAI Bước ra khỏi cuộc Chiến tranh thế giới thứ hai, Mĩ đã thu được 114 tỉ USD lợi nhuận, trở thành nước tư bản giàu mạnh nhất thế giới. Nước Mi ở xa chiến trường, được hai đại dương là Đại Tây Dương và Thái Bình Dương che chở, không bị chiến tranh tàn phá. Nước Mĩ giàu lên trong chiến tranh do được yên ổn phát triển sản xuất và bán vũ khí, hàng hoá cho các nước tham chiến. Vì vậy, sau chiến tranh, Mĩ đã vươn lên chiếm ưu thế tuyệt đối vé mọi mặt trong thế giới tư bản. Trong những năm 1945 - 1950, nước Mĩ chiếm hơn một nửa sán lượng công nghiệp toàn thế giới (56,47 % - 1948); sân lượng nông nghiệp của Mĩ gấp 2 lần sân lượng nông nghiệp của nõm nước Anh, Pháp, Tây Đức, l-ta-li-a và Nhật Bân cộng lại; nắm trong tay 3/4 trữ lượng vàng của thế giới (24,6 tỉ USD), là chủ nợ duy nhất trên thế giới, về quân sự, Mĩ có lục lượng mạnh nhất thế giói tư bân và độc quyền vũ khí nguyên tử. Trong những thập niên tiếp sau, tuy vần còn đứng đảu thế giới vé nhiéu mặt nhưng kinh tê' Mĩ không còn giữ ưu thế tuyệt đối như trước kia nữa. Sản lượng công nghiệp chỉ còn chiếm 39,8% của thế giới (1973), dự trữ vàng cạn dần chì còn 11,9 tỉ USD (1974). Lán đầu tiên sau Chiến tranh thế giới thứ hai, chỉ trong vòng 14 tháng, đồng đôla Mĩ đã bị phá giá hai lấn vào tháng 12 - 1973 và tháng 2 - 1974. Có nhiéu nguyên nhân làm cho địa vị kinh té' của Mĩ bị suy giảm như : Sau khi khôi phục kinh tế, các nước Tây Âu và Nhật Bản đã vươn lên mạnh mẽ và trở thành những trung tâm kinh tế ngày càng cạnh tranh gay gát với Mĩ. Kinh tê' Mi không ổn định do vấp phải nhiéu cuộc suy thoái, khủng hoảng. Do theo đuổi tham vọng bá chủ thế giới, Mĩ đã phải chi những khoản tién khổng lồ cho việc chạy đua vũ trang, sản xuất các loại vũ khí hiện đại rất tốn kém, thiết lập hàng nghìn căn cứ quàn sự và nhất là tiến hành các cuộc chiến tranh xâm lược. Sự giàu nghèo quá chênh lệch giữa các tâng lớp trong xã hội, nhất là ở các nhóm dân cư - tầng lớp lao động bậc thấp, là nguồn gốc gây nên sự không ốn định vẻ kinh tế và xã hội ở Mĩ. - Những nguyên nhân nào làm cho địa vị kinh tế cùa Mĩ bị suy giảm ? - Sự PHÁT TRIỂN VÊ KHOA HỌC - KĨ THUẬT CỦA MĨ SAU CHIẾN TRANH Nước Mi là nơi khởi đầu cuộc cách mạng khoa học - ki thuật hiện đại, diễn ra từ giữa những năm 40 của thế kỉ XX. Mi là nước đi đầu vê khoa học - kĩ thuật và công nghệ trên thế giới, đã thu được nhiều thành tựu kì diệu trong tất cả các lĩnh vực như sáng chế các công cụ sản xuất mới (máy tính, máy tự động và hệ thống máy tự động), các nguồn năng lượng mới (nguyên tử và Mặt Trời...), những vật liệu tổng hợp mới, “cách mạng xanh” trong nông nghiệp, cách mạng trong giao thông và thông tin liên lạc, trong công cuộc chinh phục vũ trụ (tháng 7 - 1969, lần đầu tiên đưa con người lên Mặt Trăng...); Mi đã sản xuất các loại vũ khí hiện đại (tên lửa chiến lược, máy bay tàng hình...). Nhờ những thành tựu khoa học - ki thuật đó, nén kinh tế Mĩ không ngừng tăng trưởng ; đời sống vật chất, tinh thần của người dân Mĩ có nhiều thay đổi nhanh chóng. Hình 16. Tàu con thoi của Mi đang được phóng lên - Hãy nêu những thành tựu chú yếu về khoa học - kĩ thuật của Mĩ. Ill - CHÍNH SÁCH ĐỐI NỘI VÀ ĐỐI NGOẠI CỦA MĨ SAU CHIẾN TRANH Cũng như trước đây, sau Chiến tranh thế giới thứ hai, Đảng Dãn chủ và Đảng Cộng hoà thay nhau lên câm quyén ở Mĩ. Tuy bé ngoài hai đảng này có vẻ đối lập nhau, nhưng thực chất đéu thống nhất trong chính sách đối nội và đối ngoại nhàm phục vụ lợi ích của các tập đoàn tư bản độc quyén kếch sù ở Mi. về đối nội, đé phục vụ mưu đồ bá chủ thê' giới, những năm đầu tiên sau chiên tranh, Mĩ đã ban hành hàng loạt đạo luật phản động như cấm Đảng Cộng sản Mĩ hoạt động, chống lại phong trào đình cõng và loại bỏ những người có tư tưởng tiến bộ ra khỏi bộ máy Nhà nước. Tuy sau này do áp lực đấu tranh của các tầng lớp nhân dân, một vài đạo luật đã phải huỷ bò, nhưng chính quyén của các đời tống thống vản tiếp tục thực hiện hàng loạt chính sách nhầm ngăn cản phong trào công nhân, thực hiện chính sách phân biệt chủng tộc đối với người da đen và da màu... Mặc dù gặp không ít khó khăn trở ngại, các phong trào đấu tranh của các tâng lớp nhân dân Mĩ vẩn tiếp tục và có thời ki bùng lên dữ dội như các “mùa hè nóng bỏng” của người da đen (diên ra trong những năm 1963, 1969 - 1975), phong trào phản chiến trong những năm Mi xâm lược Việt Nam (1969 - 1972)... về đối ngoại, với một tiém lực kinh tế - quân sự to lòn, sau Chiến tranh thê' giới thứ hai, giói câm quyền Mĩ đã đế ra “chiến lược toàn câu” nhàm chống phá các nước xã hội chủ nghĩa, đầy lùi phong trào giải phóng dân tộc và thiết lập sự thống trị trên toàn thê' giói. Mỉ đả tiến hành “viện trợ” để lôi kéo, khống chê' các nước nhận viện trợ, lập các khối quân sự, gây nhiểu cuộc chiến tranh xâm lược... Tuy đã thực hiện được một số mưu đỗ, nhưng Mĩ cũng vấp phải nhiêu thất bại nặng né, tiêu biểu là thất bại của Mĩ trong cuộc chiến tranh xàm lược Việt Nam. Dựa vào sự tăng trưởng kinh tế hèn tục trong 10 năm (1991 - 2000) và vượt trội vé các mặt kinh tế, khoa học - kỉ thuật, quân sự, các giới cầm quyền Mĩ ráo riết tiến hành nhíéu chính sách, biện pháp đé xác lập trật tự thê' giới “đon cực” do Mi hoàn toàn chi phối và khống chế. Nhưng giữa tham vọng to lớn và khả năng thực tê' của Mi vần có khoảng cách không nhỏ. - Hãy trinh bày những nét nổi bật trong chính sách đối ngoại cùa Mĩ từ sau Chiên tranh thè giới thứ hai. CÂU HÒI VÀ BÀI TẬP Vì sao nước Mĩ lại trở thành nước tư bản giàu mạnh nhất thế giới khi Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc ?