SGK Lịch Sử 9 - Bài 20 - Cuộc vận động dân chủ trong những năm 1936 - 1939
Bài 20 CUỘC VẬN ĐỘNG DÂN CHỦ TRONG NHỮNG NĂM 1936-1939 Tinh hình thế giới ká trong nuớc đã ảnh huởng đến cách mạng Việt Nam trong nhũng năm 1936 - 1939. Mặt trận Dân chủ Dông Duong rà phong trào dău tranh đòi tụ do, dân chú cùng cuộc rận động dân chủ dang trên đa phát triển đã ánh huóng tích cục đến cách mạng Việt Nam. - TÌNH HÌNH THẾ GIỚI VÀ TRONG NƯÓC Cuộc khủng hoảng kinh tế trong những năm 1929 - 1933 đả làm cho mâu thuần xã hội trong các nước tư bán chu nghĩa càng thêm sâu sác. Giai cấp tư sản lủng đoạn ờ nhiéu nước mưu tìm lối thoát ra khỏi khủng hoàng bàng cách thiết lập chê độ phát xít - một chế độ độc tài tán bạo nhất cúa tư bản tài chính. Chúng ra sức xoá bỏ mọi quyền tự do dân chù của nhân dân trong nước và ráo riết chuẩn bị cuộc chiến tranh mới dể chia lại thị trường và các vùng thuộc địa trên thế giới. Chúng cùng mưu đồ tân công Liên Xô - thành tri của cách mạng thế giói, hi vọng đẩy lùi phong trào cách mạng vô sán dang phát triển trong nuóc và trên toàn thế giới. Chủ nghĩa phát xít Đức, l-ta-li-a, Nhật cùng bè lũ tay sai ỏ một số nước (Pháp, Tây Ban Nha...) trỏ thành mối nguy co dần tói một cuộc chiến tranh mới. Đứng trước nguy cơ đó, Đại hội lân thứ VII Quốc tê' Cộng sán họp ở Mát-xcơ-va( ° (7-1935) xác định kẻ thù nguy hiểm trước mát của nhân dãn thế giới là chu nghĩa phát xít. Đại hội đé ra chu trương thành lạp Mặt trận Nhân dân ờ các nước, nhàm tập hợp rộng rãi các lực lượng dân chủ đấu tranh chống chú nghĩa phát xít và nguy cơ chiến tranh do chúng gây ra. Năm 1936, Mặt trận Nhân dân Pháp do Đảng Cộng sản Pháp làm nòng cốt, tháng cù vào Nghị viện và lên cám quyến. Chính phù Mặt trận Nhân dân Pháp đã áp dụng một sô' chính sách tự do dân chủ cho các nước thuộc địa. Một số tù chính trị ở Việt Nam được thả ra đã nhanh chóng tìm cách hoạt động trở lại. Lúc đó, ỏ Việt Nam, hậu quà kéo dài của cuộc khủng hoàng kinh tế 1929 - 1933 dã tác động sâu sắc không chỉ đến đài sống của các giai cấp và tầng lớp nhân dân lao động mà cà đến những nhà tư sàn, địa chủ hạng vừa và nhỏ. Trong khi đó, bọn cầm quyền phân động ỏ Đông Dương vẫn tiếp tục thi hành chính sách bóc lột, vơ vét, khủng bố và đàn áp phong trào dấu tranh của nhân dân. - Tình hình thế giới và trong nước đã ánh hướng đến cách mạng Việt Nam như thê nào trong những năm 1936 -1939 ? - MẶT TRẬN DÂN CHỦ ĐÔNG DƯƠNG VÀ PHONG TRÀO ĐẤU TRANH ĐÒI Tự DO, DÂN CHỦ Căn cứ vào tình hình trên và tiếp thu đường Ịối của Quốc tê' Cộng sản, Đảng Cộng sản Đông Dương nhận định ràng kẻ thù cụ thé trước mát của nhân dân Đông Dương lúc này là bọn phản động Pháp cùng bè lũ tay sai không chịu thi hành chính sách của Mạt trận Nhân dân Pháp tại các thuộc địa. Từ đó, quyết định tạm thời hoãn các kháu hiệu “Đánh đổ đê' quốc Pháp, Đông Dương hoàn toàn độc lập”, “Tịch thu ruộng đất của địa chủ chia cho dân cày” và nêu những nhiệm vụ trước mát của nhân dân Đông Dương là : “Chống phát xít, chống chiến tranh đê' quốc, chống bọn phản động thuộc địa và tay sai, đòi tự do, dãn chù, cơm áo và hoà binh”. Để thực hiện các nhiệm vụ đó, Đảng Cộng sản Đông Dương đé ra chù trương lập Mặt trận Nhân dân phàn đê Đông Dương vào mùa hè nàm 1936 (đèn tháng 3 - 1938, đổi thành Mặt trận Dân chù Đông Dương), nhàm tập hợp mọi lực lượng yêu nước, dân chủ tiến bộ, đấu tranh chống chu nghĩa phát xít và bảo vệ hoà bình thế giói. Vé lùnlì thức và phương pháp đấu tranh, những khá năng họp pháp và nửa hợp pháp, (1) Đoàn đại biéú Đảng Cộng sản Đông Dương do Lẽ Hóng Phong dản đảu đã tham dự Đại hội. công khai và nửa công khai được triệt đế lợi dụng để đầy mạnh công tác tuyên truyền, tổ chức, giáo dục và mở rộng phong trào đấu tranh của quân chúng. Từ giữa năm 1936, được tin Chính phủ Mặt trận Nhân dân Pháp sắp cử một phái đoàn sang điều tra tình hình thuộc địa ở Đông Dưong, Đảng chủ trưong phát động một phong trào đấu tranh công khai rộng lớn của quân chúng ; mở đầu là cuộc vận động lập Uỷ ban trù bị Đông Dương đại hội, nhàm thu thập nguyện vọng của quần chúng, tiên tói triệu tập Đông Dương đại hội. Hưởng úng chủ trương trên, các “uỷ ban hành dộng” nói tiếp nhau ra đời ở nhiều địa phương trong cở nước. Quân chúng khắp nơi sôi nổi tổ chức các cuộc mít tinh, hội họp, diễn thuyết để thu thập “dân nguyện”, đưa yêu sách đòi Chính phủ Mặt trận Nhân dân Pháp phải trở tự do cho tù chính trị, thi hành luật lao dộng ngày làm 8 giờ và đâm bào số ngày nghỉ có lương trong năm cho công nhân, cái thiện đời sống của nhân dân. Đến đầu năm 1937, nhân dịp đón phái viên Chinh phủ Pháp và Toàn quyền mới của xứ Đông Dưong Phái viên của Chính phù Pháp là Gó-đa và Toàn quyén mới cùa Đóng Dưong là Brè-vì-ê. Nơi tổ chức các cuộc triển lãm. hội chợ, nay là Cung Vàn hoá Hữu nghi. (1) Trường Chinh và Vó Nguyên Giáp. , nhiều cuộc mít tinh, biếu tình, đưa “dân nguyện”... đã diẻn ra, trong đó công nhân và nông dân là lực lượng đông đảo và hăng hái nhất. Ngoài các yêu sách chung, mỗi giai cấp, mỗi tầng lớp còn dua ra các yêu sách riêng của mình. Công nhân đòi tự do lập nghiệp đoàn, tăng lương, bớt già làm, thi hành luật lao động, thực hiện báo hiểm xã hội, chống duổi thợ, chống đánh đập, cúp phạt... Nông dân đòi chia lại ruộng công, chống sưu cao, thuế nặng, đòi giâm tô, giảm tức... Công chức, học sinh, tiểu thương, tiểu chủ đòi đàm bảo quyền lợi lao dộng, ban bó các quyền tự do dân chủ, miền giám các thứ thuế... Một phong trào đấu tranh của quân chúng với các cuộc bãi cõng, bãi thị, bãi khoá. mít tinh, biểu tình đã nổ ra mạnh mẽ, nhất là ở các thành phố, khu mỏ và đồn điền cao su trong Nam. ngoài Bác. Đặc biệt là phong trào công nhãn vói cuộc tổng bài công của công nhân Công ti than Hòn Gai (11 - 1936) và cuộc bãi công cùa cóng nhân xe lửa Trương Thi (Vinh, tháng 7 - 1937). Ngày Quốc tế Lao động 1 - 5 - 1938, tại Khu Đấu xaoí2) (Hà Nội), đà diền ra cuộc mít tinh khổng ló cúa 2,5 vạn người, hô vang các khấu hiệu đòi tự do lập hội ái hữu, nghiệp đoàn, đòi thi hành triệt đế luật lao động, đòi giảm thuế, chống phát xít, chông chiến tranh đế quốc, ủng hộ họà binh và chống nạn sinh hoạt đắt dở. Hình 33. Cuộc mít tinh ờ Khu Đấu xảo (Há Nội) Nhiều tờ báo công khai của Đảng, cùa Mặt trận Dân chủ Đông Dương và các đoàn thể quần chúng đã ra đời (Tiền phong, Dân chúng, Lao động, Bạn dân, Tin tức, Nhánh lúa, v.v...). Một số sách chính trị phổ thông giới thiệu chủ nghĩa Mác - Lê-nin và chính sách của Đảng cũng được lưu hành rộng rãi, trong đó có cuốn Vấn đề dân cày của Qua Ninh và Vân Đinh(1>. Từ cuối năm 1938, Chính phủ Mặt trận Nhân dân Pháp do Đảng Xã hội Pháp đứng đáu ngày càng thiên vé hữu. Theo đà, bọn thực dân phàn động Pháp ngóc đáu dậy phán công lại Mặt trận Dân chủ Đông Dương, cấm những hoạt động cách mạng và khủng bố những chiến sĩ tham gia phong trào. Phong trào đấu tranh công khai bị thu hẹp dán và đến tháng 9 - 1939, khi Chiến tranh thế giới thú hai bùng nố thì chấm dứt. -, Hãy cho biết những sự kiện tiêu biểu trong cao trào dân chủ 1936 -1939. - Ý NGHĨA CỦA PHONG TRÀO Cuộc vận động dân chú 1936 - 1939 là một cao trào cách mạng dàn tộc, dân chú rộng lớn. Trong khi lãnh đạo phong trào quán chúng, trình độ chính trị và công tác của cán bộ và đảng viên đã được nâng cao một bước ró rệt. Uy tín và ảnh hưởng của Đảng đuợc mờ rộng và thấm sâu trong nhân dân, chủ nghĩa Mác - Lê-nin củng như đường lối chính sách của Đảng, của Quốc tế Cộng sản được phổ biến, tuyên truyền và giáo dục sâu rộng. Các sách báo của Đang và của Mặt trận Dân chủ đã có tác dụng lớn trong việc động viên, giáo dục, tổ chức và lãnh đạo quân chúng đấu tranh, đồng thòi đập tan những luận điệu tuyên truyền xuyên tạc và những hành động phá hoại của bè lủ phản động, làm cho chúng càng bị cô lập. Trong hoàn cảnh đó, tổ chức của Đàng đã được cung cố và phát triển. Đội quân chính trị quán chúng gồm hàng triệu người ở thành thị và nông thôn được Đảng tập hợp, xây dựng, giáo dục, đồng thời cũng bồi dường được một đội ngủ cán bộ cách mạng đông đao, dày dạn trong đấu tranh, có nhiều kinh nghiệm. - Cuộc vận động dãn chủ 1936 - 1939 đã ảnh hưởng trực tiếp đến cách mạng nước ta nhu thê nào ? CÂU HÓI VÀ BÀI TẬP Cao trào dân chủ 1936 - 1939 đã chuẩn bị những gì cho Cách mạng tháng Tám năm 1945 ? Đường lối lãnh đạo của Đảng và hình thức đấu tranh trong giai đoạn 1936 - 1939 có gì khác so vói giai đoạn 1930 - 1931 ?