SGK Lịch Sử 9 - Bài 4 - Các nước châu Á

sBài 4
CÁC NƯỚC CHÂU Á
Với diện tích rộng lớn rà dân số đồng nhắt thế giới, châu Á tù èau năm 1945 đả có nhiều thay đổi to lớn và 5âu sắc. Trải qua cuộc đấu tranh lâu dài và gian khố, các dân tộc châu Á đã giành lại đLỉợc độc lập dân tộc và ngày nay dang ra súc xây dụng đắt nuớc, phát triển kinh té - xã hội. Hai nuớc lớn ở châu Á là Trung Quốc và Ẩn ĩ>ộ ngày càng giũ vai trò quan trọng ớ khu vục và trên thế giới.
- TÌNH HÌNH CHUNG
Trước Chiến tranh thế giới thứ hai, các nước châu Á đéu chịu sự bóc lột, nô dịch nặng né của các nước đế quốc thực dân.
Từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai, một cao trào giải phóng dân tộc đã dấy lên, lan nhanh ra cả châu Á. Tới cuối những năm 50, phần lớn các dân tộc châu Á đã giành được độc lập, trong đó có nhiêu nước lớn như Trung Quốc, An Độ, In-đô-nê-xi-a... Sau đó, gán như suốt nửa sau thế kỉ XX, tình hình châu Á lại không ổn định bởi đã diễn ra nhiêu cuộc chiến tranh xâm lược của các nước đế quốc, nhất là ở khu vực Đông Nam Á và Tây Á (còn gọi là Trung Đông). Các nước đế quốc cố duy trì ách thống trị của chúng, chiêm giữ các vị trí chiến lược quan trọng và ra sức ngăn cản phong trào cách mạng trong khu vực. Sau Chiến tranh lạnh, ở một sô' nước châu Á đà diển ra những cuộc xung đột tranh chấp biên giới, lãnh thổ hoặc các phong trào li khai với những hành động khủng bố dã man (như giữa An Độ và Pa-ki-xtan, hoặc ở Xri Lan-ca, Phi-líp-pin, In-đô-nê-xi-a...).
Tuy nhiên, cũng từ nhiêu thập niên qua, một số nước ở châu Á đã đạt được sự tăng trưởng nhanh chóng vé kinh tế, tiêu biểu như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Xin-ga-po, Ma-lai-xi-a và Thái Lan. Từ sự phát triển nhanh chóng đó, nhiêu người dự đoán ràng “thế kỉ XXI sẽ là thế ki của châu Á”. Là nước lớn thứ hai ở châu Á, sau khi giành được độc lập, An Độ đã thực hiện các kê' hoạch dài hạn nhàm phát triển kinh tế, xã hội và đạt được nhiêu thành tựu to lớn. Từ một nước phải nhập khẩu lương thực, nhờ cuộc “cách mạng xanh” trong nông nghiệp, An Độ đã tự túc được lương thực cho số dân hơn 1 tỉ người. Các sản phẩm công nghiệp chính của An Độ là hàng dệt, thép, máy móc, thiết bị giao thông, xe hơi. Những thập niên gần đây, công nghệ thông tin và viển thông phát triển mạnh mẽ. An Độ đang cố găng vươn lên hàng các cường quốc vé công nghệ phân mém, công nghệ hạt nhân và công nghệ vũ trụ.
- Hãy nêu những nét nổi bật cùa châu Á từ sau năm 1945.
- TRUNG QUỐC
Trung Quốc là một nuớc lớn ở châu Á và trên thế giới với diện tích rộng trên 9,5 triệu km2 và dân số gán 1,3 tỉ người (2002).
Sự ra đời của nước Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa
Sau tháng lợi của cuộc kháng chiến chống Nhật, ở Trung Quốc đã diẻn ra cuộc nội chiến kéo dài tới ba năm (1946 - 1949) giữa Quốc dân đảng và Đảng Cộng sản Trung Quốc. Cuối cùng, tập đoàn Tưởng Giới Thạch cám đáu Quốc dân đảng đã thua trận và phải rút chạy ra Đài Loan.
Chiều ngày 1 - 10 - 1949, tại cuộc mít tinh của hon 30 vạn người dân Thủ đó Bác Kinh trên Quảng trường Thiên An Môn, Chủ tịch Mao Trạch Đông trịnh trọng tuyên bố trước toàn thế giói sự ra đời của nước Cộng hoà Nhàn dân Trung Hoa. Đó là một tháng lợi có ý nghĩa lịch sử : kết thúc ách nô dịch hơn 100 năm của đế quốc và hàng nghìn năm của chế độ phong kiến, đưa đất nước Trung Hoa bước vào kỉ nguyên độc lập, tự do và hệ thống xã hội chủ nghĩa được nối liên từ châu Âu sang châu Á.
Hình 5. Chù tịch Mao Trạch Đỏng tuyên bố thành lập nước CHND Trung Hoa
- Hãy cho biết ý nghĩa lịch sử của sự ra đời nước Cộng hoà Nhân dàn Trung Hoa.
Mười năm đầu xây dựng chế độ mới (1949 -1959)
Sau khi nước Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa được thành lập, nhiệm vụ to lớn nhất của nhân dân Trung Quốc là đưa đất nước thoát khỏi nghèo nàn lạc hậu, tiến hành công nghiệp hoá, phát triển kinh tê' và xã hội.
Từ năm 1950, nhân dân Trung Quốc bát tay vào khôi phục nén kinh tế, tiến hành cải cách ruộng đất và hợp tác hoá nông nghiệp, cải tạo công thương nghiệp tư bản tư doanh, xây dựng nén công nghiệp dân tộc, phát triển văn hoá, giáo dục...
Công cuộc khôi phục kinh tế đã hoàn thành thắng lợi.
Hình 6. Lược đổ nước CHND Trung Hoa sau ngày thành lặp
Từ năm 1953, Trung Quốc thực hiện kê' hoạch 5 năm đâu tiên (1953 - 1957). Nhờ sự lao động quên mình của nhân dân và những giúp đỡ to lớn của Liên Xô, kế hoạch 5 năm lần thứ nhất đã thu được nhiều thành tựu đáng kể. Bộ mặt đất nước Trung Quốc thay đổi rỏ rệt.
Trong 5 năm, 24Ó công trình đã được xây dựng và dưa vào sân xuất; sán lượng công nghiệp tăng 140%, sân lượng nông nghiệp tăng 25% so với năm 1952.
2.ỤCH Sừ 9-A	17
Trung Quốc đã thi hành chính sách đõi ngoại tích cục nhàm củng cố hoà bình và thúc đẩy phong trào cách mạng thế giới; Địa vị quốc tê' của Trung Quốc được kháng định vững chác.
- 7/ợv bứz/z bày nhũng thành tựu của kế hoạch 5 năm lán thứ nhất (1953 -1957) cùa nhân dân Trung Quốc.
Đát nước trong thời kì biến động (1959 - 1978)
Từ năm 1959, đất nước Trung Quốc lâm vào tĩnh trạng đầy biến động và kéo dài tới 20 năm (1959 - 1978). Sự kiện khời đáu là việc đé ra đường lối “Ba ngọn cờ hồng” "Ba ngọn cờ hóng" là : 1. Đường lối chung ; 2. Đại nhảy vọt; 3. Cõng xà nhãn dân.
2.ỤCH SỬ 9-B
 với ý đố nhanh chóng xây dựng thành công chú nghĩa xã hội.
Một trong “Ba ngọn cờ hồng" là phong trào “Đại nhảy vọt” - phát động toàn dân làm gang, thép vói mục tiêu : nhanh chóng đưa sản lượng thép lên tới 10 triệu tấn và gang là 20 triệu tấn. Chi trong hai tháng 11 và 12 - 1958, cả nước đã xây hon 1 triệu lò luyện thép loại nhỏ. Sau bốn tháng, 11 triệu tấn thép đã ra lò nhưng trong đó có nhiêu triệu tấn chỉ là một đống phê' liệu vì kém chất lượng.
Nén kinh té' đất nước trờ nén hỗn loạn, sản xuất giảm sút, đời sống nhân dân điêu đứng, nạn đói xảy ra khắp noi.
Sau đó, nén kinh tế dán được điéu chỉnh và đả có một sô' chuyến biến, nhưng trong nội bộ Ban lãnh đạo Đang và Nhà nước Trung Quốc lại xuất hiện những bất đóng vé đường lói và tranh giành quyén lực hết sức gay gát. Đinh cao của cuộc tranh giành quyền lực đó là cuộc “Đại cách mạng vân hoá vô sản”, được bát đáu từ tháng 5 - 1966.
Cuộc “Đại cách mạng văn hoá vô sản” đã gây nên tình trạng hỗn loạn trong cả nước và để lại những thảm hoạ nghiêm trọng trong đời sống vật chất và tinh thần của đất nước và người dân Trung Quốc.
• - Hãy nêu hậu quá của đường lôi " Ba ngọn cờ hỏng" và " Đại cách mạng vãn hoá vô sán" đối với Trung Quốc thời kì này.
Công cuộc cải cách - mỡ cùa (từ năm 1978 đến nay)
18
Tháng 12 - 1978, Trung ương Đáng Cộng sàn Trung Quốc đà đề ra đường lối mới, mở đâu cho công cuộc cài cách kinh tê' - xã hội của đất nước. Đường lối mới
chủ trương xây dựng chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc, lấy phát triển kinh tế làm trung tâm, thực hiện cải cách và mở cửa nhầm mục tiêu hiện đại hoá, đưa đất nước Trung Quốc trở thành một quốc gia giàu mạnh, văn minh.
Hình 7. Thành phô' Thượng Hải ngày nay
Sau hơn 20 năm cái cách - mỏ cửa (1979 - 2000), nền kinh tế Trung Quốc đã phát triển nhanh chóng, đạt tốc độ tăng trưởng cao nhất thế giói. Tổng sân phẩm trong nước (GDP) tăng trung bình hằng năm 9,6%, dạt giá trị 8 740,4 tỉ nhân dân tệ (đơn vị tiền tệ của Trung Quốc), dứng hàng thứ bây thế giới. Với chính sách mỏ cửa, tổng giá trị xuất nhập khẩu năm 1997 lên tới 325,06 tỉ USD (tăng gấp hơn 15 lán so với năm 1978 là 20,6 tỉ USD). Cũng tính đến năm 1997, có 145 nghìn doanh nghiệp nước ngoài dang hoạt dộng ỏ Trung Quốc và đã đầu tu vào Trung Quốc hơn 521 tỉ USD. Đòi sống nhân dân được nâng cao rõ rệt : từ năm 1978 đến năm 1997, thu nhập bình quân đầu người ỏ nông thôn đã tăng tù 133,6 lên 2090,1 nhân dân tệ; ỏ thành phố, từ 343/4 lên 5160,3 nhân dân tệ.
Trên lĩnh vực đối ngoại, Trung Quốc đả thu được nhiêu kết quả, góp phần củng cố địa vị đất nước trên trường quốc tế.
Từ cuối những năm 80 của thế kỉ XX, Trung Quóc đã lần lượt bình thuờng hoá quan hệ với Liên Xô, Mông cổ, Lào, In-đô-nê-xi-a, Việt Nam..., mỏ rộng quan hệ hữu nghị, hợp tác với hầu hết các nước trên thế giới. Trung Quóc dã thu hồi chủ quyền đói với Hồng Công (7-1997) và Ma Cao (12-1999). Đó là những sự kiện có ý nghĩa lịch sửto lớn dối với Trung Quốc.
Hình 8. Hải Khầu - thu phu tình Hai Nam, đặc khu kinh tế lớn nhãt Trung Quốc
CÀU HÓI VÀ BÀI TẬP
Nêu những thành tựu của công cuộc cải cách - mở cửa ở Trung Quốc từ cuối năm 1978 đến nay.
Trình bày ý nghĩa của những thành tựu đó khi Trung Quốc bước sang thế kỉ XXI.