SGK Lịch Sử 9 - Bài 6 - Các nước châu Phi
Bài 6 CÁC NƯỚC CHÂU PHI Châu Chi là mốt lục đa lớn rộng tới 30,3 triệu km2, rá' dân số £39 triệu nguôi (2002). Trong núa sau thế kí XX, các nuớc châu Chi đã giành đuọc dộc lập. £ên cạnh nhũng thành tích to lón trong công cuộc xây dụng và phát triển kinh tế, văn hoá, xâ hội, các nuớc châu Chi còn đang gặp nhiều khó khăn, phúc tạp cũng nhu nhũng thách thúc gay gắt trên con đuờng phát triển của mình. - TÌNH HÌNH CHUNG Từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai, phong trào đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân, đòi độc lập dân tộc đã diẻn ra sôi nổi ở châu Phi. Phong trào nổ ra sớm nhất là ở vùng Bác Phi, nơi có trình độ phát triển cao hơn các vùng khác trong lục địa. Khởi đầu là thắng lợi của cuộc binh biến tháng 7 - 1952 của các sĩ quan yêu nuớc do Đại tá Nát-xe chỉ huy. Cuộc binh biến này đã lật đổ chế độ quân chủ và tuyên bô thành lập nước Cộng hoà Ai Cập ngày 18 - 6 - 1953. Tiếp đó là tháng lợi cùa cuộc đấu tranh vũ trang kéo dài từ năm 1954 đến năm 1962 của nhân dân An-glê-ri nhàm lật đổ ách thống trị của thực dân Pháp, giành lại độc lập dân tộc. Năm 1960 được gọi là “Nãm châu Phi” với sự kiện 17 nước ở lục địa này tuyên bố độc lập. Từ sau đó, hệ thống thuộc địa của các nước đế quốc lán lượt tan rả, các dàn tộc châu Phi giành lạl được độc lập và chủ quyên. Các nước châu Phi bát tay vào công cuộc xây dựng đất nước, phát triển kinh tế, xả hội và đả thu được nhiều thành tích. Nhưng những thành tích ấy chưa đù sức làm thay đổi một cách căn bàn bộ mặt của cháu Phi. Nhiều nước châu Phi vẩn ờ trong tình trạng đói nghèo, lạc hậu. Từ cuối những năm 80 của thế kỉ XX, tình hình châu Phi ngày càng khó khăn và không ổn định. Đó là các cuộc xung đột nội chiên đảm máu do mâu thuẫn sác tộc hoặc tôn giáo, tình trạng đói nghèo, nợ nán chồng chất và các loại dịch bệnh hoành hành. Từ năm 1987 đến năm 1997, riêng ỏ châu Phi có tới 14 cuộc xung dột và nội chiến. Do xung đột giữa hai bộ tộc Hu-tu và Tu-xi ỏ Ru-an-đa - một quổc gia nhỏ ỏ Trung Phi rộng 26 nghìn km2 với dân số 7,4 triệu người (2002), đã có tới 800 nghìn người thiệt mạng, 1,2 triệu nguời phải lang thang tị nạn. Liên hợp quốc xếp 32 trong 57 nước châu Phi vào nhóm những nước nghèo nhất thế giới. 1/4 số dân châu Phi thuộc diện dói ăn kinh niên. Vào dầu những năm 90 của thế kỉ XX; só nợ của các nước châu Phi lên tới 300 tỉ USD. Trong những năm gân đây, cùng với sự giúp đờ của cộng đồng quốc tế, các nước châu Phi đâ tích cực tìm kiếm các giải pháp, đé ra cài cách nhầm giải quyết các cuộc xung đột, khác phục những khó khăn vé kinh tế, thành lập các tổ chức liên minh khu vực. Lớn nhất là Tổ chức thống nhất châu Phi, nay gọi là Liên minh châu Phi (AU). QĐ. Ma-đây-ra -RUN-ĐI Hình 12. Lược đó các nước chàu Phi sau Chiên tranh thế giới thứ hai Rõ ràng là cuộc đấu tranh đế xoá bò nghèo nàn, lạc hậu còn gian khổ hơn, lâu dài hơn cuộc chiến đấu vì độc lập, tự do. . - Hiện nay các nước cháu Phi đang gặp những khó khăn gì trong công cuộc phát triển kinh tế, xã hội đất nước ? - CỘNG HOÀ NAM PHI Cộng hoà Nam Phi nàm ở cục Nam châu Phi (diện tích : 1,2 triệu km2, dân số : 43,6 triệu người (2002), trong đó 75,2% là người da đen, 13,6% - người da tráng, 11,2% - người da màu). Nãm 1662, người Hà Lan đặt chân lên đất Nam Phi, lập ra xứ thuộc địa Kếp. Đáu thế ki XIX, Anh chiêm thuộc địa này. Năm 1910, Liên bang Nam Phi được thành lập nàm trong khối Liên hiệp Anh. Năm 1961, trước áp lực đấu tranh của nhân dân, Liên bang Nam Phi rút ra khỏi khối Liên hiệp Anh và tuyên bố là nước Cộng hoà Nam Phi. Trong hơn ba thế kỉ, chính quyên thực dân da trắng Nam Phi đã thi hành chính sách phân biệt chủng tộc (gọi là A-pác-thai) cực kì tàn bạo đối với người da đen và da màu. Trước kia ỏ Nam Phi có tới 70 dạo luật về phân biệt chủng tộc. Người da den hoàn toàn không có các quyền tự do dân chủ, phải sóng trong một khu biệt lập, cách biệt với người da trắng. Dưới sự lảnh đạo của tố chức “Đại hội dân tộc Phi” (ANC), người da đen đã bén bi tiến hành cuộc đấu tranh đòi thủ tiêu chế độ phân biệt chùng tộc. Cộng đổng quốc tế, kể cả Liên hợp quốc, đã lên án gay gát chủ nghĩa A-pác-thai, ủng hộ cuộc đấu tranh của người da đen. Trước cuộc đấu tranh ngoan cường của người da đen, chính quyên của người da tráng Nam Phi đã tuyên bố xoá bở chê' độ A-pác-thai (1993), trả lại tự do cho lãnh tụ ANC Nen-Xơn Man-đê-la sau 27 năm bị cám tù. Sau cuộc bâu cử dân chủ đa chủng tộc đâu tiên ở Nam Phi (4 - 1994), Nen-Xơn Man-đê-la đã trờ thành Tổng thống người da đen đâu tiên trong lịch sử nước này (5 - 1994). Đó là một tháng lợi có ý nghĩa lịch sử : chế độ phân biệt chủng tộc đã bị xoá bỏ ngay tại sào huyệt cuối cùng của nó sau hơn ba thế kỉ tổn tại. Hỉnh 13. Nen-Xơn Man-đê-la Là một nước có mức thu nhập trung bình trên thế giới, lại có nhiêu tài nguyên thiên nhiên như vàng, uranium, kim cương, khí tự nhiên..., chính quyên mới ở Nam Phi đã đưa ra Chiến lược kinh tếvĩ mô (6 - 1996) với tên gọi “Tăng trưởng, việc làm và phân phối lại” nhàm phát triển sản xuất, giải quyết việc làm, cảl thiện mức sống của người da đen, xoá bỏ “chế độ A-pác-thai vé kinh tế” vốn còn tổn tại đối với người da đen. - Cuộc đấu tranh chống chê độ phân biệt chùng tộc ở Cộng hoà Nam Pin đã đạt được thảng lợi nào có ý nghĩa lịch sử to lớn ? CÂU HÓI VÀ BÀI TẬP Hãy trình bày những nét chính về sự phát triển kinh tế, xã hội của các nước châu Phi sau Chiến tranh thế giới thứ hai.