SGK Vật Lí 9 - Bài 27 Lực điện từ

  • Bài 27 Lực điện từ trang 1
  • Bài 27 Lực điện từ trang 2
  • Bài 27 Lực điện từ trang 3
BÀI 27	Lực ĐIỆN Từ
Thí nghiệm ơ-xtét cho thấy dòng điện tác dụng lực lên kim nam c hâm. Ngược lại, liệu nam châm có tác dụng lực lèn dòng điện hay không ?
- TÁC DỤNG CÙA Từ TRƯỜNG LÊN DÂY DẪN CÓ DÒNG ĐIỆN
Thí nghiệm
Mắc mạch điện như hinh 27.1. Đoạn dãy dần thẳng AB nàm trong từ trường cúa một nam châm.
Đóng công tác K. Quan sát xem có hiện tượng gì xảy ra với đoạn dây dản AB.
Eũ Hiện tượng đó chứng tỏ điều gì ?
Kết luận
Từ trường tác dụng lực lên đoạn dây dẩn AB có dòng điện chạy qua đặt trong tù' trường. Lực đó được gọi là lực điện tù.
z
- CHIỀU CÙA Lực ĐIỆN TƯ. QUY TAC BÀN TAY TRÁI
Chiều của lực điện từ phụ thuộc vào những ýếu tố nào ?
Thi nghiệm
Làm lại thí nghiệm được mô tà trên hình 27.1. Quan sát chiều chuyến động cua dây dần AB và cho biết, khi đói chiều dòng điện qua AB hoặc đổi chiều đường sức từ thì chiều của lực điện từ tác dụng lên dây dẩn AB có thay đối hay không.
Kết luận
Hình 27.ỉ
Chiều của lực điện từ tác dụng lên dây dản AB phụ thuộc vào chiếu dòng điện chạy trong dây dần và chiêu của đường sức tứ.
■ Biết chiêu dòng điện chạy qua đoạn dây dản thắng, chiéu đường sức từ, quy tắc bàn tay trái giúp ta xác định được chiéư cua- lực điện từ tác dụng lên dây dẩn. Quy tác này được mô tả trên hình 27.2 và được phát biếu như sau :
Đặt bàn tay trái sao cho các đường sức từ hướng vào lòng bàn tay, chiều từ cổ tay đến ngón tay giữa hướng theo chiều dòng điện thì ngón tay cái choãi ra 90° chì chiều của lực điện từ.
Hãy kiếm tra xem chiếu chuyên động ngay lúc đáu cúa dây dần AB trong thí nghiệm ờ hình 27.1 mà em đã quan sát được có phù hợp với quy tác bàn tay trái hay không.
- VẬN DỤNG
H9 Áp dụng quy tác bàn tay trái, xác định chiéu dòng điện chạy qua đoạn dây dân AB trong hình 27.3.
Bỉ Xác định chiều đường sức từ của nam châm trên hình 27.4.
Hình 27.2
Hình 27.3
Hỉnh 27.4
a)
Hĩnh 27 5
07
/
c)
Kỉ Biếu diẻn lực điện tư tác dụng lẽn các đoạn AB, CD cua khung dây dần có dòng điện chạy qua trong hình 27.5a, b, c. Các cặp lục điện từ tác dụng lên AB và CD trong mỗi trường hợp có tác dụng gì đổi với khung dây ?
ộ Dây dẫn có dóng điện chạy qua đặt trong từ trựờng và không song song vớt đường súc từ thì chịu tac dụng cua lực điện từ.
* Quy tắc bàn tay trái: Đặt bàn tay trái sao cho các đưong sức từ hướng vào lòng ban tay, chiều từ'cọ tay đen ngón tay giữá hướng theo chiếu dòng điẹn thì ngón tay cai choãi ra 90° chỉ chíéu .của lục điên tu
CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT
Trong tivi, máy tính (loại cũ)... để điéu khiển hướng đi của chùm tia electron đến màn hình, người ta cho chùm tia đi qua từ trường của hai cập nam châm điện (NC1, NC2) đặt vuông góc với nhau (hình 27.6). Nhờ thay đổi chiéu của từ trường mà chùm tia electron (E) có thể bị lệch lên trên, xuống dưới hoặc sang phải, sang trái.