SGK Vật Lí 9 - Bàl 33 Dòng điện xoay chiều
BÀI 33 DÒNG ĐIỆN XOAY CHIÊU Thanh : Trên máy thu thanh ỏ nhà em có hai chỗ đư a diện vào máy, một chồ có kí hiệu DC ỔV, còn chỗ kia có kí hiệu AC 220V. Em không hiểu các kí hiệu đó có ý nghĩa gì. - CHIẾU CÙA DÒNG ĐIỆN CẢM ÚNG Thí nghiệm Mắc vào hai đâu của một cuộn dây dẩn hai đèn LED (một đèn màu đò, một đèn màu vàng) song song và ngược chiều nhau như. ớ hình 33.1. Cuộn dây dẫn Làm thí nghiệm và chỉ rõ đèn náo sáng trong hai trường hợp : + Đưa nam châm từ ngoài vào trong cuộn dây. ’ + Kéo nam châm từ trong ra ngoài cuộn dây. Từ đó cho biết chiều dòng điện cảm ứng trong hai trường họp trên có gì khác nhau. Kết luận Khi sô' đường sức từ xuyên qua tiết diện s của cuộn Hình 33.1 dây tăng thì dòng điện cam ưng trong cuộn dây có chiéu ngược với chiéu dòng điện cảm ứng khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện đó giám. Dòng điện xoay chiều Nêu ta liên tục lần lượt đưa nam chârri vào và kéo nam châm ra khỏi cuộn dây dần kín thì trong cuộn dây xuất hiện dòng điện luân phiên đói chiêu. Dòng điện luân phiên đổi chiéu như trên gọi là dòng điện xoay chiều. Hình 33.2 Hình 33.3 - CÁCH-TẠO RA DÒNG ĐIỆN XOAY CHIỀU Cho nam châm quay trước cuộn dây dấn kín Bố trí thí nghiệm như ở hình 33.2, H3 Hãy phân tích xem số đường sức từ xuyên qua tiết diện s của cuộn dây biến đổi như thế nào khi cho nam châm quay quanh một trục tháng đứng trước cuộn dây dản. Từ đó suy ra dòng điện càm ứng xuầt hiện trong cuộn dây có chiéu biến đói như thế nào trong khi nam châm quay. Làm thí nghiệm kiếm tra dự đoán. Cho cuộn dây dẫn quay trong từ trường Trên hình 33.3 vẽ một cuộn dây dần kin có thế quay quanh một trục thắng đứng trong từ trường của một nam châm. Hãy phân tích xem số đường sức từ xuyên qua tiết diện s của cuộn dây biến thiên như thế nào khi cuộn dây quay, từ đó suy ra nhận xét vé chiều của dòng điện cảm ứng xuất hiện trong cuộn dây dần. Kết luận Trong cuộn dãy dản kín, dòng điện cảm ứng xoay chiéu xuất hiện khi cho nam châm quay trước cuộn dãy hay cho cuộn dây quay trong từ trường. Hình 33.4 in - VẬN DỤNG Trên hình 33.4 vẽ một cuộn dây dản kin có thể quay trong từ trường của một nam châm. Hai đèn LED khác màu, mác song song ngược chiều vào hai đầu cuộn dây tại cùng một vị trí. Khi cho cuộn dây quay, hai bóng đèn bật sáng, vạch ra hai nửa vòng sáng đối diện nhau. Giải thích tại sao mỗi bóng đèn lại chì sáng trên nứa vòng tròn. Dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín đổi chiêu khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện s của cuọn dây đang tăng mà chuyển sang giảm hoặc ngược lại đang giam mà chuyển sang tẳng. Khi cho cuộn dây dẫn kín quay trong từ trường của nam châm hay cho nam châm quay trước cuộn dây dẫn thì trong cuộn day có thể xuất hiện dòng điện cảm ứng xoay chiêu. CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT Khi cuộn dây dẫn kín quay trong từ trường thì dòng điện cảm ứng trong cuộn dây đổi chiếu đéu đặn mỗi vòng quay hai lần. Số vòng quay trong 1 giây của cuộn dây gọi là tắn số của dòng điện xoay chiếu, đo bằng đơn vị hec, kí hiệu là Hz. ơ nước ta, dòng điện trên lưới điện quốc gia được đưa vào ổ lấy điện trong nhà là dòng điện xoay chiều có tần sô' 50Hz. Trên các dụng cụ sử dụng điện thường có ghi AC 220V, AC là chữ viết tắt của từ tiếng Anh alternating current có nghĩa là dòng điện xoay chiều, hoặc ghi DC 6V, DC là chữ viết tắt của từ direct current có nghĩa là dòng điện không đổi một chiều. Các công thức vế dòng điện một chiếu có thể áp dụng cho một số dụng cụ thông thường dùng dóng điện xoay chiểu.