SGK Vật Lí 9 - Bài 46 Thực hành: Đo tiêu cự của thấu kính hội tụ
BÀI 46 THỰC HÀNH: I-CHUẨN BỊ Dụng cụ (cho mỗi nhóm học sinh) Một thấu kính hội tụ có tiêu cự cần đo. Một vật sáng có dạng chữ L, hoặc E, F... Một màn ảnh. Một giá quang học thắng trẽn có các giá đở vật, thấu kính và màn ảnh. Vị tri cùa vật, thấu kính và màn ảnh có thể xác định đuọc một cách chính xác. Một thước tháng chia độ đến milimet. Lí thuyết Dựa vào cách dựng ánh của một vật qua thấu kính hội tụ, hãy chứng minh ràng : Nếu ta đặt một vật AB có độ cao là h vuông góc vói trục chính cùa một thấu kính hội tụ và cách thấu kính một khoảng bàng 2 lân tiêu cự (OA = 2f) thì ta sẽ thu được một ảnh ngược chiéu, cao bàng vật (A’B’ = h’ = h = AB) và củng nàm cách thấu kính khoảng 2f. Khi đó, khoảng cách giữa vật và ánh sẽ là 4f (hình 46.1). Từ kết quả trên, ta suy ra cách đo f. Thoạt tiên đặt vật và màn ánh ờ khá gán thấu kính, cách thấu kính những khoảng bàng nhau d = d’. Xê dịch đông thời vật và màn ảnh ra xa dân thấu kính, nhưng phái luôn luôn giữ sao cho d = d’, cho đến khi thu được một ành rò nét, cao bàng vật. Lúc đó ta sẽ có d - d’ = 2f và d + d' - 4f. Chuẩn bị sẵn báo cáo thực hành theo mẫu đã cho ỏ cuối bàl - NỘI DUNG THỰC HÀNH Lắp ráp thí nghiệm -Vật được chiếu sáng bàng một ngọn đèn. - Thấu kính phải đặt ở đúng giữa giá quang học. Cần phải luyện cách đọc số chi của thước đo đế xác định vị trí của vật và màn ảnh một cách chính xác. Tiến hành thí nghiệm Đo chiêu cao của vật. Dịch chuyến vật và màn ảnh ra xa dân thấu kính nhũng khoảng bàng nhau cho đến khi thu được anh rõ nét. Khi đã thấy ảnh rõ nét, cân kiếm tra lại xem hai điều kiện d - d' và h = h' có được thoả mãn hay không.. Nếu hai điéu kiện trên đả được thoả mãn thì đo khoảng cách từ vật đến màn ảnh và tính tiêu cự của thấu kính theo công thức : f =d + d’ 4 "'I A' A F 0 p B’ h' Màn ảnh 2f 2f Hình 46.1 ĐO TIÊU Cự CỦA THẪU KÍNH HỘI TU THỰC HÀNH: ĐO TIÊU cự CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ ' _ Họ và tên : Lớp :........... 1. Trả lòỉ câu hỏi a) Dựng anh của một vật đặt cách thấu kinh hội tụ một khoảng bàng 2f. b) Dựa vào hình vẽ để chứng minh ràng trong trường hợp này thì khoảng cách từ vật và từ anh đến thấu kính là bàng nhau. Anh này có kích thước như thê' nào so với vật ? Lập công thức tính tiêu cự của thấu kính trong trường hợp này. Tóm tát cách tiến hành đo tiêu cự của thấu kính hội tụ theo phưong pháp này. 2. Kết quà đo Báng 1 Kết quả đo Lần đo Khoảng cách từ vật đến màn ảnh (mm) Chiéu cao của vật (mm) Chiều cao của ảnh (mm) Tiêu cự của thấu kính (mm) 1 2 3 4 Giá trị trung bình cùa tiêu cự thấu kính đo được là : (mm).