SGK Vật Lí 9 - Bài 53 Sự phân tích ánh sáng trắng

BÂI53
sự PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG
Trong bài trước, ta đã thấy khi chiếu một chùm sáng trắng qua một tấm lọc màu ta sẽ được một chùm sáng màu. Phải chăng trong chùm sáng trắng có chứa chùm sáng màu ?
-PHÂN TÍCH MỘT CHÙM SÁNG TRANG BẰNG LĂNG KÍNH
Thí nghiệm 1
Quan sát một khe sáng tráng qua một lăng kính. (Lăng kính là một khối chất trong suốt có dạng nhu ớ trong hình 53.la. Ba đường gờ song song với nhau gọi là ba cạnh cua lãng kính).
Đặt lăng kính sao cho các cạnh của nó song song với một khe sáng tráng (hoặc một đèn ống). Đặt mát sau lăng kính và quan sát khe sáng qua lăng kính. Em sẽ thấy một dải nhiéu màu.
Chú ý : Hiện tượng chỉ có thế quan sát được rỏ ràng nếu có một dải sáng hẹp đt từ đèn qua lăng kính. Do đó, ta phải gán trước láng kính một màn chán sáng, trên có khoét một khe hẹp nàm song song với các cạnh của lãng kinh (hình 53. lb). Mắt sẽ quan sát ánh sáng đi qua khe hẹp này.
Hãy mô tả màu sắc của dải nhiều màu nói ớ trên.
Thí nghiệm 2
Lần lượt chắn trước khe sáng một tấm lọc màu đó, rồi tấm lọc màu xanh và quan sát. Trước khi quan sát, hãy dự đoán hình ảnh sẽ quan sát được.
Chán khe sáng bàng tấm lọc nưa trên màu đỏ, nửa dưới màu xanh (hình 53. lc). Dự đoán hiện tượng xáy ra. Tiến hành quan sát.
c)
Hình 53.1
H3 Mô tả hình ảnh quan sát được trong hai trường hợp a và b.
Em bày dựa vào các kết quả quan sát được ở trên để nhận định sự đúng, sai cua hai ý kiến sau :
+ Lăng kính đà nhuộm các màu khác nhau cho chùm sáng tráng.
+ Trong chùm sáng tráng có chứa sản các ánh sáng màu. Lăng kính chỉ có tác dụng tách các chùm sáng màu đó ra, cho mỗi chùm đi theo một phương vào mát.
Kỉ Tại sao có thế nói thí nghiệm 1 là thí nghiệm phân tích ánh sáng tráng ?
Kết luân'
//ình 53.2
Khi chiếu một chùm sáng tráng hẹp đi qua một lăng kính thì ta sẽ thu được nhiêu chùm sáng màu khác nhau nằm sát cạnh nhau, tạo thành một dải màu như cầu vồng. Màu của dải này biến thiên liên tục từ đỏ đến tím. Lãng kinh có tác dụng tách riêng các chùm sáng màu có sản trong chùm sáng tráng cho mỗi chùm đi theo một phương khác nhau.
- PHÂN TÍCH MỘT CHÙM SÁNG TRANG BẰNG Sự PHẢN XẠ TRÊN ĐĨA CD 1. Thí nghiệm 3
Quan sát mặt ghi của một đĩa CD (hình 53.2) dưới ánh sáng tráng.
HS Hãy mô tả hiện tượng quan sát được.
S3 + Ánh sáng chiếu đến đĩa CD là ánh sáng màu gi ?
+ Ánh sáng từ đĩa CD đến mắt ta có những màu nào ?
+ Tại sao có thể nói thí nghiệm 3 cũng là thí nghiệm phân tích ánh sáng trắng ?
2. Kết luận
Có thế phân tích một chùm sáng tráng thành những chùm sáng màu bàng cách cho nó phản xạ trên mặt ghi của một đĩa CD.
in - KẾT LUẬN CHUNG
Có thế cớ nhiẻu cách phân tích một chùm sáng tráng thành những chùm sáng màu khác nhau.
ÍV-VẬN DỤNG
Có thế coi cách dùng các tấm lọc màu như một cách phân tích ánh sáng tráng thành ánh sáng màu được không ?
H3* Đặt một gương phăng nàm chếch một góc khoảng 30° vào khay nước. Đặt trước trán một mảnh giấy nhò trên có vạch một vạch đen nàm ngang. Bố trí sao cho vạch đen nàm song song với đường giao nhau của mặt gương và mặt nước (hinh53.3).
Hãy nhìn anh của vạch đen qua phán gương à trong nước. Mô tả và giải thích hiện tượng quan sát được.
Hìnlỉ 53.3
SE Hãy nêu thêm một vài hiện tượng thực tế vế sự phân tích ánh sáng tráng.
ứ Có thể phân tích một chùm sáng trắng thành nhũng chùm sáng màu khác nhau bang cách
chc chum sáhg trắng đi qua mọt lăng kính hoặc phản xạ trên mặt ghi củà một đĩa CD
* Trong chùm sáng trắng có chứa nhiều chùm sáng màu khác nhau.
CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT
Trong dải màu mà ta thấy đuợc khi chiếu chùm sáng trắng qua một lãng kính nguời ta đã phân định ra 7 màu chính là: đỏ, da cam, vàng, lục, lam, chàm, tím.
Hiện tuợng cáu vồng cũng là hiện tuợng phân tích ánh sáng trắng khi chùm sáng mặt tròi chiếu vào các giọt nuóc nhỏ trong đám mây.
Vào mùa rét, nếu ta hà hoi vao một tấm cửa kính, rồi quan sát ánh sáng qua chỗ đó, ta sẽ thấy một quầng màu như cắu vồng. Đó cũng là một cách phân tích ánh sáng trắng.
Ta không những có thể phân tích chùm sáng trắng mà còn có thể phân tích chùm sáng do bất kì nguồn sáng nào phát ra. Chỉ có điéu là trong trường hợp này, ta có thể không thấy được các chùm sáng có đủ màu từ đò đến tím nhu trên.