SGK Vật Lí 9 - Bài 54 Sự trộn các ánh sáng màu
BÀI 54 sự TRỘN CÁC ÁNH SÁNG MÀU Có thể phân tích một chùm sáng trắng thành nhiều chùm sáng màu khác nhau. Ngược lại nếu trộn nhiều chùm sáng màu lại với nhau ta sẽ được ánh sáng có màu như thê' nào ? - THẾ NÀO LÀ TRỘN CẤC ÁNH SÁNG MÀU VỚI NHAU?- Ta có thế trộn hai hay nhiêu chùm sáng màu với nhau nêu chiếu các chùm sáng đó vào cùng một chỗ trên một màn ảnh màu tráng. Màu cua màn anh ở chỗ đó sè là màu mà ta thu được khi trộn các chùm sáng màu nói trên với nhau. Cũng có thế trộn hai hay nhiều chùm sáng màu với nhau bằng cách chiếu đống thời các chùm sáng đó trực tiếp vào mát (các chùm sáng này phai rất yếu). Khi đó trẽn màng ỉưới cua mát sẽ có màu mà ta trộn được. ■ Để nghiên cứu sự trộn hai hoặc ba ánh sáng màu với nhau, ta dùng một thiết bị có so đổ vẽ ở hình 54.la. Một ngọn đèn có cõng suất lớn được đặt ớ đúng giữa cúa một hộp hình lập phưong. Thành trước và hai thành bên của hộp có khoét các cửa sổ đế có ba chùm sáng chiêu ra ngoài. Ba cửa số này được chán bàng ba tấm lọc màu khác nhau, như vậy ta có ba chùm sáng màu khác nhau chiếu theo ba phía. Trên đường đi của hai chùm sáng chiếu vé hai bên có đặt hai gương phầng nghiêng một góc thích hợp đế hắt hai chùm sáng đó vé phía trước sao cho có chỗ ba chùm sáng gặp nhau. Nếu đặt màn anh tại chỏ đó, ta sẽ thu được ánh sáng do ba chùm sáng màu trộn với nhau tạo ra (hình 54. lb hoặc hình 5 ớ bìa 3). - TRỘN HAI ÁNH SÁNG MÀU VỚI NHAU Thí nghiệm 1 b) Hình 54. ỉ Chán hai cưa sổ bàng hai tấm lọc màu bất ki, lấy trong bộ các tấm lọc màu dỏ, vàng, lục và lam. Chán cứa só còn lại bàng tẩm chán sáng. Đặt màn ảnh vào chỗ hai chùm sáng màu giao nhau và nhận xét vé màu mà ta thu được trẽn màn anh. HI + Em đã trộn hai ánh sáng màu nào với nhau ? Kết quá. em đã thu được ánh sáng màu nào ? Ví dụ : Trộn ánh sáng màu đỏ vói ánh sáng màu lục, ta đưọc ánh sáng màu vàng. + Có khi nào em thu được ”ánh sáng màu đen" sau khi trộn hay không ? Kết luận Khi trộn hai ánh sáng màu vói nhau ta được ánh sáng màu khác. Khi hoàn toan không có ánh sáng thì ta thấy tối, tức là thấy màu đen. Bàng cách làm như trên, ta có thế trộn ba hoặc nhiêu ánh sáng màu voi nhau. Ill - TRỘN BA ÁNH SÁNG MÀU ỵớl NHAU ĐỂ ĐƯỢC ÁNH SÁNG TRANG Thí nghiệm 2 Chán ba cưa số bàng ba tấm lọc màu đò, lục và lam. Tìm chỗ ba chùm sáng màu đó gặp nhau và nhận xét vê màu mà ta thu được o chỗ đó. S3 Tại chỗ ba chùm sáng nói trên găp nhau, em thu được ánh sáng màu gì ? Kết luận Khi trộn ba chùm sáng màu đỏ, lục và lam vói nhau một cách thích hợp ta được ánh sáng tráng. Người ta còn tim ra nhiéu bộ ba chùm sáng khác nhau, khi trộn vói nhau cũng được ánh sáng tráng. Chắng hạn, trộn ánh sáng màu đo cánh sen với ánh sáng màu vàng và ánh sáng màu lam ta cũng được ánh sáng tráng. Tuy nhién, các ánh sáng tráng nói trên có khác nhau chút ít và khác với ánh sáng tráng của các ngọn đèn hoặc Mặt Trời phát ra. Người ta cũng đã làm được nhiều thí nghiệm trộn các ánh sáng có màu từ tím đến đỏ do lăng kinh phán tích ra và cũng được ánh sáng tráng. IV- VẬN DỤNG Làm một vòng tròn nhỏ bàng bia cứng, trên dán giấy tráng. Chia vòng tròn thành ba phán bàng nhau : một phán tô màu đò, một phân tô màu lục và một phân tô màu lam. Làm thêm một trục quay cho vòng tròn như một con quay. Cho vòng tròn quay tít dưới ánh sáng ban ngày. Nhận xét vẻ màu của mặt giấy lúc đó. Có thế coi đây lá một thí nghiệm trộn các ánh sáng màu với nhau được không ? Có thể trộn hai hoặc nhiéu ánh sáng màu với nhau đề đuợc màu khác hẳn. , ? /. Trộn các ánh sáng độ, lục và lam Với .nhau một cách thích hợp sẽ được ánh sấng trắng.. Trộn các ánh sáng có màu tù đỏ đến tím với nhau cũng’sẽ đuọc ánh sáng trắng. CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT Ba màu đổ, lục và lam gọi là ba màu co bản. Đó là vì nếu trộn ba chùm sáng có ba màu cơ bản với độ mạnh, yếu thích hợp ta sẽ thu được đủ mọi màu trong tự nhiên. Đó là nguyên tắc trộn màu trong mảy thu hình màu. Tại mỗi điểm trên màn hình của máy thu hình màu có ba hạt phát sáng nhỏ phát ra ba màu cơ bản. Tuỳ theo sự kích thích mà mỗi hạt sẽ phát sáng mạnh yếu khác nhau, tạo ra màu phù hợp. Trên một mán hình 21 inch có đến 1 100 000 hạt như vậy. Ta có thể thấy nhiéu loại ánh sáng đỏ, nhiéu loại ánh sáng xanh, nhiếu loại ánh sáng trắng... khác nhau.