SGK Vật Lí 9 - Bài 7 Sự phụ thuộc của điện trở vào chiều dài dây dẫn
BÀI 7 sự PHỤ THUỘC CỦA ĐIỆN TRỞ VÀO CHIÊU DÀI DÂY DẪN Dày dẫn là một bộ phận quan trọng cùa các mạch điện. Các dây dẩn có thề có kích thước khác nhau, được làm bằng các vật liệu dần điện khác nhau và có thể có điện trô khác nhau. Cần phải xác định xem điện trờ của dây dần phụ thuộc vào những yếu tố nào và phụ thuộc vào các yếu tố đó như thế nào. - XÁC ĐỊNH Sự PHỤ THUỘC CỦA ĐIỆN TRỞ DÂY DẪN VAO MỘT TRONG NHỮNG YẾU TỐ KHÁC NHAU Dây nhôm Dây hợp kim Dây đồng Hình 7.1 Các cuộn dây dần ở hình 7.1 có những điếm nào khác nhau ? 2 Cân phải xác định xem điện trờ cùa dây dần có phụ thuộc vào chiều dài dây, tiết diện dãy và vật liệu làm dây dẫn hay không và phụ thuộc vào từng yếu tố này như thê' nào. Đế xác định sự phụ thuộc của điện trờ dây dần vào một yếu tố X nào đó (ví dụ như chiều dài dây dần) thì cán phải đo điện trở cùa các dây dẩn có yếu tố X khác nhau nhưng có tất cả các yếu tố khác như nhau. - sự PHỤ THUỘC CÙA ĐIỆN TRỜ VÀO CHIỀU DÀI DÂY DẪN 1. Dự kiến cách làm Đo điện trở của các dây dần có chiều dàl l, 21, 31 nhưng có tiết diện như nhau và được làm từ cùng một loại vật liệu. So sánh các giá trị điện trớ đế tìm ra mối quan hệ giữa điện trở và chiéu dài dây dản, Một dây dần dài / và có điện trở R. Nếu cho ràng dây dần cùng loại đó dài 21 là gồm hai dây dân dài l được mác nối tiếp với nhau thì hãy dự đoán xem dày dần này có điện trỏ là bao nhiêu. , Tưong tự như thê thi một dây dân cùng loại đó dài 31 sẽ có điện trở là bao nhiêu ? a) Mác mạch điện như sơ đồ hình 7.2a. Xác định và ghi các giá trị Uị, và Rị đối với dây dần dài l vào bảng 1. b) Làm thí nghiệm tương tự như câu a với sơ đồ hình 7.2b và 7.2c, trong đó các dây dần cùng loại có chiều dài 21, 3/. Ghi kết quà vào bảng 1. Bang 1 rL'\._ Kết quả đo Lân thí nghiệm Hiệu điện thế (V) Cường độ dòng điện (A) Điện trờ dây dần (Q) Với dây dần dài ỉ u,= Il = Ri = Với dây dần dài 21 u2 = I2 = r2 = Với dây dần dài 3/ u3 = I3 = r3 = Nhận xét : Từ kết quả thí nghiệm, hãy cho biết dự đoán đã nêu theo yêu câu của C1 có đúng hay không. Kết luận Điện trớ của dây dần tỉ lệ thuận với chiều dài của dây. Ill - VẬN DỤNG E9 Mác một bóng đèn vào hiệu điện thê' không đối bàng dây dần ngán thi đèn sáng bình thường, nhưng nếu thay bàng dây dản khá dài có cùng tiết diện và được làm từ cùng một loại vật hệu thì đèn sáng yếu hơn. Hây giải thích tại sao. H0 Khi đặt hiệu điện thế 6V vào hai đầu một cuộn dây dẩn thì dòng điện qua nó có cường độ 0,3A. Tính chiều dài của dây dẩn dùng để quấn cuộn dây này, biết ràng dây dần loại này nếu dài 4m thì có điện trờ là 2Q. KI Hai đoạn dây dần có cùng tiết diện và được làm từ cùng một loại vật liệu, có chiều dài là /j và /2. Lần lượt đặt cùng một hiệu điện thế vào hai đâu của mỗi đoạn dây này thì dòng điện chạy qua chúng có cường độ tương ứng là lị và I2. Biết Ij = 0,25I2, hói /ị dài gấp bao nhiêu lần /2 ? ứ Điện trở của các dây dẫn có cùng tiết diện và đuọc làm từ cùng một loại vặt liệu thì tỉ lệ thuặn vói chiểu dài của mồi dây. CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT Hình 7.3 Hệ thống đường dây tải điện 500kV của nước ta (hình 7.3) từ Hoà Bình tới trạm Phú Lâm (Thành phổ Hồ Chí Minh) dài 1 530km, gồm ba đường dây tải, mỗi đường dây tải này lại gồm bốn dây được liên kết lại với nhau bằng các khung kim loại. Nếu biết 1km của mỗi dây này có điện trở 0,085Q thì có thể tính được điện trở của một dây này từ Hoà Bình tới Phú Lâm là 130Q. Em hãy thử tính lại xem có đúng không !