Giải Lịch Sử lớp 10 Bài 14: Xã hôi phong kiến Tây Âu

  • Bài 14: Xã hôi phong kiến Tây Âu trang 1
  • Bài 14: Xã hôi phong kiến Tây Âu trang 2
  • Bài 14: Xã hôi phong kiến Tây Âu trang 3
  • Bài 14: Xã hôi phong kiến Tây Âu trang 4
Bài 14
XÃ HỘI PHONG KIÉN TÂY Âu
Tổ chức kinh tế của lãnh địa
Câu hỏi: Nền kinh tế tự nhiên, tự cấp, tự túc trong các lãnh địa được biểu hiện cụ thể như thế nào?
* Hướng dẫn tra lời:
Tất cả những vật phẩm cần phẩm cần dùng cho lãnh chúa phong kiến và nông nô đều được làm ra trong lãnh địa.
Ruộng đất trồng trọt được lãnh chúa chia thành từng mảnh nhỏ giao cho nông nô cày cấy và thu tô. Nông nô không chì sản xuất ra lương thực, thực phâm, mà còn dệt vải, may quần áo, làm giày dép, đópg đồ đạc, rèn vũ khí cho lãnh chúa.
Như vậy, lãnh chúa và nông nô không cân mua bán gì ở bên ngoài, trừ một sô mặt hàng nhu yếu phẩm như muối, sắt...
Lãnh địa là một đon vị kinh tế riêng biệt và đóng kín. Người nông nồ bị buộc chặt vào ruộng đất phong kiến và lãnh địa.
Thủ công nghiệp cũng chỉ hoạt động trong lãnh địa.Thủ công nhiệp chưa tách khỏi nông nghiệp.
Nền kinh tể lãnh địa là nền kinh tế tự nhiên, tự cấp, tự túc.
Câu hỏi: Tổ chức kinh tế của lãnh địa như thế nào?
Hướng dẫn trả lời:
Ở Tây Âu, lãnh địa phong kiến bao gồm một khu đất rộng, có cả đất trồng trọt, đồng cỏ, rừng rú, bãi hoang. Trong lãnh địa có lâu đài cùa quý tộc, nhà thờ, nhà cửa của nông nô.
Mỗi lãnh địa thuộc quyền cai quản của một lãnh chúa; mỗi lãnh chúa có thể có nhiều lãnh địa. Lãnh địa có quyền thừa kế: Sau khi lãnh chúa chết thì con trai cả có quyền được thừa hưởng lãnh địa và có nghĩa vụ đối với người đã phân phong lãnh địa đó.
Kinh tế trong lãnh địa là kinh tế tự nhiên, tự cấp, tự túc.
Kĩ thuật sản xuất trong lãnh địa: đầu thời trung đại, công cụ sản xuất thô sơ, kĩ thuật canh tác lạc hậu, năng suất lao động thấp. Từ khoảng thế kỉ IX trỏ- đi, công cụ bắt đầu được cải tiến, do đó sản xuất nông nghiệp dần dần được phát triển.
Bài tập: Ghi (Đ) đủng, (S) sai vào các ô đặt trước các câu nói về kinh tế của các lãnh địa phong kiến ở châu Âu sau đây:
□ Lãnh địa phong kiến gồm một khu đất rộng, có đất trồng trọt, đồng cỏ,
rừng núi, ao hồ, bãi hoang.
□ Trong lãnh địa có lâu đài của quý tộc, nhà thờ, nhà cửa của nông nô, nô lệ.
□ Mỗi lãnh địa thuộc quyền cai quản của một số lãnh chúa.
□ Lãnh địa là một đon vị kinh tế khép kín, tự cấp tự túc.
□ Nông nô là lực lượng sản xuất thú' yếu trong lãnh địa.
g. □ Thủ công và thương nghiệp phát triển yếu ốt trong các lãnh địa.
Hướng dẫn trả lời:
a; d; g: Đ	b; c; e: s
Đòi sống chính trị trong lãnh địa và sinh hoạt của lãnh chúa
Câu hội: Em hãy miêu tả lãnh địa phong kiến và cuộc sống của lãnh chúa trong
lãnh địa?
Hướng dẫn trả lời:
Do cơ sở kinh tế tự nhiên với chế độ nông nô mang tính chất địa phương biệt lập, nên mỗi lãnh địa phong kiến là một đơn vị chính trị độc lập, tương tự như một vương quốc riêng, có quân đội, luật lệ, toà án riêng, chế độ thuế khoá và đơn vị đo lường riêng.
Mỗi lãnh địa như một pháo đài kiên cố bất khả xâm phạm.
- Trong lãnh địa, lãnh chúa có thể hành động theo ý mìn!;. Họ sống cuộc đời nhàn rỗi, xa hoa. Thòi bỉnh, họ thường tổ chức săn bắn, tiệc tùng, vũ hội. Họ chuyên quyền, độc đoán trong quan hệ xã hội, tàn nhẫn đối vói nông nô.
Bài tập: Lập bảng thống kê về các lĩnh vực đã cho san đây:
Đất đai trong lãnh địa.
Kinh tế lãnh địa.
Chính trị trong lãnh địa.
* Hướng đẫn trá lời:
Các lĩnh vực
Nội dung
]. Đất đai trong lãnh địa.
Gồm một khu đất rộng lớn (trong đó có đất trồng trọt, đồng cỏ, rừng rú, ao hồ, bãi hoang).
2. Kinh tế lãnh địa.
Kinh tế khép kín, tự nhiên, tự cấp tự túc.
3. Chính trị trong lãnh địa.
Là một đơn vị chính trị biệt lập, tương tự như một quốc gia riêng có quân đội, luật lệ, toà án, chế độ thuế khoá và đơn vị đo lường riêng.
4. Vai trò của nông nô.
Nông nô là lực lượng sản xuất chính trong lãnh địa.
5. Kĩ thuật sản xuất.
Kĩ thuật sản xuất còn lạc hậu.
Đò'i sống của nôqg nô và cuộc đấu tranh chống lãnh chúa phong kiến Câu hôi: Người nông nô bị bóc lột như thế nào trong các lãnh địa phong kiến ?
Hướng đẫn trả lời:
+ Là người sản xuất chính trong xã hội, nhưng đời sống của họ vô cùng cơ cực. Nông nô bị phụ thuộc về thân thể vào lãnh chúa.
+ Nông nô bị gắn chặt vào ruộng đất cùa lãnh chúa, không được tự ý bỏ đi khỏi lãnh địa.
+ Lãnh chúa bóc lột nông nô bằng địa tô, nghĩa là lãnh chúa giao ruộng đất cho nông nô, nhưng chia làm hai phần: một phần gọi là “đất phần” nông nô cày cấy và hưởng lọi trên mảnh đất đó, phần kia là “đất lãnh địa”, nông nô canh tác nhưng toàn bộ hoa lợi thuộc về lãnh chúa.
+ Nông nô còn nộp nhiều thứ thuế và làm nhiều nghĩa vụ khác cho lãnh chúa. Câu hỏi: So sánh thân phận của người nông nô với nô lệ và rút ra nhận xét.
Hướng dẫn trả lời:
+ Nông nô:
Nông nô là người sản xuất chính trong các lãnh địa. Họ bị gắn chặt và lệ thuộc vào lãnh chúa phong kiến, nhận ruộng đất về cày cấy phải nộp tô nặng, ngoài ra họ còn phải nộp nhiêu thứ thuế khấc.
Song nông nô vẫn được tự do trong sản xuất, có gia đình riêng, có nông cụ và gia súc.
+ Nô lệ:
Nô lệ là giai cấp bị trị dưới chế độ chiếm nô, họ bị tước đoạt quyền chiếm hữu về tư liệu sản xuất và cả quyền tự do về thân thể. Họ bị xem như con vật biết nói.
Nô lệ là lực lượng sản xuât chính trong xã hội nhưng không có quyên lợi vê kinh tế và chính trị.
+ Nhận xét:
' Thân phận của nông 11Ô trong các lãnh địa phong kiến cũng chẳng khác gì thân phận của người nô lệ trong chế độ chiếm nô. Họ đều là lực lượng sản xuất chủ yếu trong xã hội nhưng lại không có quyền lợi về kinh tế và chính trị. Họ bị cột chặt vào chế độ chiếm nô hoặc các lãnh địa phong kiến.
So vói nô lệ, nông nô được tự do về thân thể, có một vài công cụ sản xuất nhưng suốt đòi họ chẳng thoát được sự ràng buộc của lãnh chúa phong kiến.
Câu hỏi: Lãnh địa là gì?
Hướng dẫn trả lời:
Lãnh địa là vùng đất do vua ban cấp, phong tặng cho họ hàng quý tộc có công. Chế độ này diễn ra trong giai đoạn phong kiến phân quyền thế kì VIII- XV. Ruộng đất về nguyên tắc thuộc quyền sở hữu tối cao của nhà vua, song thực tế thì mọi việc ở lãnh địa đều do lãnh chúa quyết định, vua không có quyền thay đổi các quyết định của lãnh chúa. Lãnh địa như một quốc gia nhỏ hoàn chỉnh về kinh tế, chính trị và xã hội. Trong lãnh địa người nông nô bị bóc lột nặng nề. Sự hỉnh thành lãnh địa là nguyên nhân của tình trạng phân quyền.
Câu hỏi: Quan hệ sản xuất trong lãnh địa như thế nào ?
Hướng dẫn trả lời:
Trong các lãnh địa, quan hệ sản xuất chính là quan hệ sản xuất phong kiến, ở đó bọn lãnh chúa bóc lột nông nô. Nông nô là lực lượng sản xuất chủ yếu trong các lãnh địa nhưng đòi sống của họ vô cùng cơ cực. Nông nô bị lệ thuộc về thân thể vào lãnh chúa. Họ bị gắn chặt vào ruộng đất của lãnh chúa, không được tự ý bỏ đi. Hình thức bóc lột chủ yếu của lãnh chúa đối vói nông nô là địa tô. Lãnh chúa giao ruộng cho nông nô, nhưng chia làm hai phần: một phần gọi là “đất phần” nông nô cày cấy và được hưởng lọi; phần kia gọi là “đất lãnh địa”, nông nô mang cả công cụ và súc vật của mình đến lao động, nhưng toàn bộ hoa lợi thuộc về lãnh chúa.
Lãnh chúa còn đặt nhiều thứ thuế để bóc lột nông nô như thuế thân, thuế cưới xin, thuế thừa kế tài sản v.v...
Người nông nô làm quần quật quanh năm mà không đủ ăn. Họ sống cuộc sống cơ cực bởi đòn roi của lãnh chúa luôn bám sát và đè trĩu lên cuộc đời họ. Đấy là quan hệ bóc lột tàn bạo của lãnh chúa đối với nông nô.
Câu hỏi: Tại sao nông nô lại đứng lên đấu tranh chống lại lãnh chúa?
Hướng dẫn trả lời:
+ Do đời sống nông nô vô cùng khốn khổ. Đói rét, bệnh tật, đòn roi của lãnh chúa luôn bám sát và đè trĩu lên cuộc đòi họ.
+ Do bị áp bức, bóc lột tàn nhẫn, nông nô thường xuyên đấu tranh chống lại lãnh chúa.
+ Hình thức đấu tranh: đốt cháy kho tàng của lãnh chúa, bỏ trốn vào rừng và quyết liệt hơn là khỏi nghĩa vũ trang.
+ Những cuộc khởi nghĩa điển hình: Khởi nghĩa Giắc-cơ-ri nổ ra ở Pháp năm 1358 và khởi nghĩa Oát Tay-lơ nổ ra ờ Anh năm 1381.