SGK Công Nghệ 10 - Bài 22. Quy luật sinh trưởng, phát dục của vật nuôi

Chương 2
CHĂN NUÔI, THUỶ SẢN ĐẠICUƠNG
ổ_	
Qụy luật sinh trưởng, phát dục của vật nuôi
— Hiểu được khai niệm va vai trò cúa sự sinh truóng và phát dục.
— Hiểu được nội dung cơ bán và ung dựng của các quy luật sinh truóng và phát dục.
- Hiểu đuọc các yếu tô ánh huóng đến quá trình sinh truóng và phát dục.
I - KHÁI NIỆM VÊ Sự SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT DỤC
Trong chăn nuôi, khái niệm sinh trưởng và phát dục được sử dụng đé chỉ hai mặt của quá trình phát triến ở vật nuôi. Đó là quá trình biến đổi liên tục cả vể chất và lượng từ khi trứng được thụ tinh tạo thành hợp tử, thành phôi thai, được sinh ra, lớn lên, trưởng thành rồi già cỗi. Sinh trưởng và phát dục là hai quá trinh khác nhau nhưng thống nhất vói nhau, bổ sung và hỗ trợ nhau làm cho cơ thế phát triến ngày một hoàn chinh. Vai trò cùa sinh trướng, phát dục trong quá trình phát triến được minh hoạ ở sơ đô sau (h.22.1):
Hình 22.1. Sơ đổ về vai trò cùa sinh trường, phát dục ờ vật nuôi
Dựa vào sơ đồ, em hãy cho biết vai trò cùa sự sinh trường, sự phát dục trong quá trình phát triển cùa vật nuôi có gì khác nhau ?
II - QUY LUẬT SINH TRUỎNG VÀ PHÁT DỤC
Quá trình sinh trưởng, phát dục tuân theo một số quy luật cơ bản sau :
Quy luật sinh trưởng, phát dục theo giai đoạn
Trong quá trinh phát triến, mỗi cá thế đéu phải trải qua những giai đoạn nhất định. Ỏ mỗi giai đoạn cán phải có chế độ dinh dường và chăm sóc thích hợp thi vật nuôi mới có thé sinh trưởng, phát dục tốt, cho nhiéu sản phám. Các giai đoạn phát triến cua một số vật nuôi được tóm tát trong sơ đồ sau :
a) Tóm tắt các giai đoạn phát triển cùa gia súc
b) Tóm tắt các giai đoạn phát triền cùa cá Hỉnh 22.2. Sơ đô tóm tát các giai đoạn phát triển cùa gia súc và cá
Quy luật sinh trường, phát dục không đổng đểu
Trong quá trình phát triến của vật nuôi, sự sinh trưởng và phát dục diẻn ra đồng thời nhưng không đóng đéu. Tuỳ từng thời kì, có lúc sinh trưởng nhanh, phát dục chậm và ngược lại.
Ví dụ :
Giai đoạn đáu của thời kì phôi thai, quá trình phát dục mạnh, nhưng cuối giai đoạn phôi thai thì quá trinh phát dục chậm và sinh trưởng nhanh hơn.
Thời ki thành thục, khối lượng của vật nuôi tăng nhanh do cơ và xương phát triển mạnh, nhưng từ thời ki trường thành trở đi thì chủ yếu chi tích luỹ mỡ.
Em hãy cho biết vì sao cần nắm được quy luật sinh trường, phát dục không đồng đều ?
Quy luật sinh truởng, phát dục theo chu ki
Trong quá trinh phát triến của vật nuôi, các hoạt động sinh lí, các quá trinh trao đối chất của cơ thế diẻn ra lúc tàng, lúc giảm có tính chu kì. Ví dụ : ngày hoạt động nhiều, trao đổi chất tàng, đêm ít vận động, trao đổi chất giảm.
Tính chu ki thế hiện rỏ nhất à hoạt động sinh dục của vật nuôi cái : trúng chín và rụng cùng với hiện tượng động dục diẻn ra theo chu kì nhất định vé thời gian.
Trong chăn nuôi, nếu hiếu biết rỏ quy luật này, người chăn nuôi có thế điéu khiển quá trình sinh sản cùa vật nuôi để thu được nhiều lợi ích kinh tế.
- CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN sụ SINH TRƯỞNG, PHÁT DỤC
Các yếu tố anh hương đến sự sinh trương, phát dục cua vặt nuôi và cá được tóm tắt trong hai sơ đổ ở các hình 22.3 a, b.
Hình 223. Sơ đổ các yểu tô' ánh hướng đêh sinh trường, phát dục cùa vật nuôi (a) và cá(b)
Em hãy quan sát các sơ đồ (h.22.3 a, b) và cho biết : Để vật nuôi và cá sinh trưởng, phát dục tốt cân tác động vào những yểu tố nào ?
'CÂU HỎI
Thế nào là sự sinh trưởng, sự phát dục của vật nuôi ? Cho ví dụ.
Sự sinh trưởng, phát dục của vật nuôi tuân theo nhũng quy luật nào ?
Vì sao cần phải biết các quy luật sinh trưởng, phát dục của vật nuôi ?
Những yếu tố nào ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng, phát dục của vật nuôi ? THÔNG TIN BỔ SUNG
Đối với nguời, để phân biệt giới .nam và giới nữ nguôi ta dùng từ giới tính, còn đối với vật nuôi dùng tù tính biệt.