SGK Công Nghệ 10 - Bài 37. Một số loại vac xin và thuốc thường dùng đề phòng và chữa bệnh cho vật nuôi

Một sô loại vac xin và thuốc thường dùng để phòng và chữa bệnh cho vật nuôi
Phân biệt đuọc sự khác nhau về vai trò cùa vac xin và thuốc kháng sinh trong việc phòng chống bệnh cho vột nuôi.
Hiếu duọc một số độc điếm quan trọng của vac xin và thuốc kháng sinh có liên quan đến việc báo quán và sứ dụng thuốc.
Biết đuọc một sô' vac xin, thuốc kháng sinh thoang dùng trong chân nuôi.
- VAC XIN
Khái niệm
Vac xin là những chê' phẩm sinh học được chế tạo từ các vi sinh vật gây bệnh (vi khuẩn hoặc vi rút) để đưa vào cơ thể vật nuôi nhàm kích thích cơ thổ tạo ra khả năng chống lại chính loại mầm bệnh đó. Khả năng này gọi là khả năng miẻn dịch.
Dùng vac xin là để phòng bệnh bàng cách tạo cho cơ thể khả năng chủ động chống lại tác nhân gây bệnh trước khi bị chúng xâm nhập.
Em hãy cho biết có được sử dụng vac xin cho vật nuôi đã bị nhiễm bệnh không ?
Đặc điểm của các loại vac xin thương dùng
Vac xin có thể được sản xuất bàng phương pháp truyền thống hay bàng công nghệ gen. Hiện nay, trong chăn nuôi ở nước ta vần thường dùng các loại vac xin sản xuất theo phương pháp truyén thống. Tuỳ theo cóng nghệ sản xuất, vac xin truyén thống được phân thành hai loại là vac xin vô hoạt và vac xin nhược độc với những đặc điểm khác nhau như sau :
Đặc điểm
Vac xin vô hoạt (vac xin chết)
Vac xin nhuợc độc (vac xin sống)
Cách xử lí mầm bệnh
Giết chết mắm bệnh bằng các tác nhân lí, hoá học
Làm giảm độc lực, mầm bệnh vẫn sống nhưng không còn khả năng gây bệnh
Tạo miễn dịch
Chậm (có miễn dịch sau 15 đến 20 ngày)
Nhanh (có miễn dịch sau 5 đến 7 ngày)
Tính an toàn
An toàn (vì mầm bệnh đã bị giết chết)
Không an toàn vi mầm bệnh tuy đã bị làm giảm độc lực nhưng khi ra ngoài tự nhiên, có thể thay đổi độc lực và gây bệnh được
Điều kiện bào quản
Dễ bảo quản. Không cấn điều kiện quá nghiêm ngặt
Nhất thiết phải bảo quản trong tủ lạnh (tót nhất là nhiệt độ từ 2°c đến 8°C)
Mức độ và thời gian miễn dịch
Tạo miễn dịch yếu, thòi gian miễn dịch ngắn (thường phải thêm chất bổ trợ)
Tạo. miễn dịch mạnh. Thời gian miễn dịch dài (từ 1 đến 2 năm)
Em hãy so sánh đặc điềm cùa hai loại vac xin và cho biết cần chú ý đền những điểm gì khi bào quản và sử dụng vac xin ?
- THUỐC KHÁNG SINH
Khái niệm
Kháng sinh là những loại thuớc dùng đế đưa vào co thé nhầm tiêu diệt vi khuần, nguyên sinh động vật và nấm độc gây bệnh cho co thé.
Em hãy cho biết, bệnh do vi nít gây ra có dùng kháng sinh để điều trị được không ?
Một sô' đặc điểm và nguyên tắc sủ dụng thuốc kháng sinh
Một sô đặc điểm cùa thuốc kháng sinh
Mỗi loại kháng sinh có tác dụng với một sớ loại mám bệnh nhất định nên chỉ có tác dụng khi điêu trị đúng bệnh.
Kháng sinh tiêu diệt các vi khuần gây bệnh nhưng đổng thời cũng phá hoại
sự cân bàng sinh học của tập đoàn vi sinh vật trong đường tiêu hoá, tạo điéu kiện phát sinh các bệnh khác.
Sử dụng kháng sinh không đủ liéu lượng trong thời gian dài dề làm cho vi khuần biến đổi, trở nên kháng thuốc, rất khó điéu trị khỏi bệnh.
Khi dùng kháng sinh dài ngày, thuốc sẽ tổn lưu trong sản phẩm (thịt, trứng, sữa...). Người tiêu dùng sử dụng các sản phẩm này sẽ bị ảnh hưởng đến sức khoẻ. Do vậy phải ngừng sử dụng thuốc kháng sinh trước khi mổ thịt vật nuôi từ 7 đến 10 ngày.
Nguyên tắc sứ dụng thuốc kháng sinh
Đé sử dụng thuốc kháng sinh có hiệu quả, hạn chê' hiện tượng kháng thuốc và các tác hại khác, cần thục hiện đúng quy định sau: Dùng kháng sinh đúng chỉ dần (đúng thuốc, đủ liẻu, phối hợp với các loại thuốc khác...).
Có người nói "Có thề sử dụng kháng sinh với liều lượng thấp để phòng bệnh cho vật nuôi". Theo em, điều đó đúng hay sai ? Vì sao ?
Một SỔ thuốc kháng sinh thuờng dùng trong chăn nuối và thuỷ sản
Penixilin : Có tác dụng diệt các vi khuẩn gây bệnh nhiệt thán, lợn đóng dấu, uốn ván, viêm phổi... và các vết thưong có mủ, mụn nhọt.
Streptomyxin : Thường dùng để điéu trị các bệnh viêm phổi, viêm phế quản, lao, các bệnh viêm nhiẻm trùng đường ruột. Thuốc ít bị phá huỷ trong đường tiêu hoá nên có thể cho uống đé điêu trị nhíểm khuẩn đường ruột.
Kháng sinh từ thảo mộc như : phytoncid từ hành ; alicin từ tỏi; tomatin từ cà chua ; berberin từ cây hoàng đàng... Một số cây khác như gỗ vang (tô mộc), sài đất, bồ công anh cũng có tính kháng sinh cao.
CÂU HÒI
Em hãy phân biệt sự khác nhau vế vai trò của vac xin và thuốc kháng sinh trong việc phòng và điều trị bệnh cho vật nuôi.
Kháng sinh được sử dụng trong truòng hợp nào ? Khi sử dụng kháng sinh cán chú ý nhũng đặc điểm gì ?
Hây kể tên một số thuốc kháng sinh thường sủ dụng trong chăn nuôi.
THÔNG TIN BỔ SUNG
Một số vac xin-thuờng dùng trong chăn nuôi:
Hiện nay đã điều chế đuọc vac xin để phòng háu hết các bệnh truyền nhiễm thường gặp ở vật nuôi. Vac xin thường được sử dụng trong chăn nuôi ỏ nước ta gồm có các loại sau :
Vac xin
Phòng bệnh
Đối tuọng
Tụ huyết trùng
Tụ huyết trùng
Trâu, bò, lợn, gia cám
Phó thương hàn
Phó thương hàn
Lợn con
Tụ dấu
Tụ huyết trùng và lọn đóng dấu
Lọn
Nhiệt thán
Nhiệt thán
Trâu, bò (bệnh có thể lây sang người)
Dịch tả
Dịch tả
Trâu, bò, lọn, vịt
Laxôta, Niu cát xơn
Niu cát xơn (bệnh gà rù)
Gà
Gumbôrô
Gumbórô
Gà
Chú ý: Dù để phòng cùng một bệnh nhưng khi sủ dựng cho 1oài vật nuôi nảo cũng chỉ được dùng đúng loại vac xin sản xuất cho loài đó. Ví dụ : Để phòng bệnh Jụ huyết trùng cho lọn phải dùng vac xin Tụ huyết trùng lọn, không đưọcdùng vac xin Tụ huyết trùng trâu, bò để tiêm cho lọn.