SGK Công Nghệ 10 - Bài 38. Ứng dụng công nghệ sinh học trong sản xuất vac xin và thuốc kháng sinh

Bãi	
Úng dụng công nghệ sinh học trong sản xuất vac xin và thuôc kháng sinh
Biết đuọc cơ sờ khoa học và ung dụng cùa công nghệ gen trong sàn xuất vac xin và thuốc kháng sinh.
- Cơ SỞ KHOA HỌC
Trong công nghệ gen, người ta có thể cát một đoạn gen cán thiết từ phân tử ADN này và nối ghép nó vào một phân tử ADN khác có vai trò là thể truyền. Phân tử ADN mới này gọi là ADN tái tổ hợp. ADN tái tổ hợp được đưa vào tê' bào vi khuẩn có đặc tính phát triển nhanh (tế bào vi khuần này được gọi là tế bào chủ). Nhờ sự nhân lẽn của tế bào chù, các phân tử ADN tái tổ hợp củng được nhân lên rất nhanh chóng và như vậy đoạn gen cần thiết cũng được nhân lên cùng với nó. Bàng các kĩ thuật chiết tách, tinh chế, người ta thu lấy những phân tử ADN mang đoạn gen cân thiết này để sử dụng vào những mục đích đã định như sản xuất vac xin, thuốc kháng sinh...
- ÚNG DỤNG CÔNG NGHỆ GEN TRONG SẢN XUẤT VAC XIN
Hiện nay, đã có một số vac xin được sản xuất bàng công nghệ tái tổ hợp gen. Những vac xin đó được gọi là vac xin thế hệ mới hay vac xln tái tố hợp gen. Ví (h Vac xin lở mồm long móng thê' hệ mới.
Đề sản xuất vac xin lở mồm long móng theo công nghệ tái tổ hợp gen, người ta phải tun được đoạn gen có tính kháng nguyên cao trong tê' bào vi rút gây bệnh lở mồm long móng. Dùng enzim sinh học cắt lấy đoạn gen này và nhân nó lên bàng công nghệ tái tổ hợp gen. Sau đó chiết, tách và sử dụng chúng để chê' tạo vac xin.
Ý nghĩa : Việc sản xuất vac xin bàng công nghệ tái tổ hợp gen không những nâng cao năng suất sản xuất vac xin mà còn tạo được sản phẩm vac xin có những ưu điểm sau :
Vac xin tái tổ hợp gen rất an toàn vì trong vac xin không có sự tổn tại của mầm bệnh.
Không cần bảo quản lạnh nên giảm được chi phí và phù hợp với điêu kiện sử dụng ở những nước đang phát triển.
- ÚNG DỤNG CÔNG NGHỆ GEN TRONG SẢN XUẤT THUỐC KHÁNG SINH Hiện nay, trên thế giới có khoảng hon 2 500 loại kháng sinh khác nhau. Kháng sinh được sản xuất bàng cách nuôi cấy vi sinh vật (chủ yếu là nấm), chiết xuất lấy các dịch tiết của chúng trong môi trường nuôi cấy và tinh chế để tạo ra kháng sinh.
Để tăng năng suất tạo kháng sinh, trước kia người ta dùng hai biện pháp :
Gây tạo đột biến ngầu nhiên và chọn lấy những dòng vi sinh vật cho năng suất cao nhất.
Thử nghiệm các loại môi trường nuôi cấy để chọn môi trường thích hợp nhất.
Cả hai phưong pháp này đéu cho kết quả nhưng cần nhiéu thời gian và cống sức. Ngày nay, ứng dụng công nghệ gen để sản xuất thuốc kháng sinh không chi giúp tăng năng suất tổng hợp kháng sinh mà còn có khả năng tạo ra được các loại kháng sinh mới. Điêu này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng khi tình trạng kháng thuốc của vi khuẩn gây bệnh ngày càng tăng.
CÂU HỎI
Em hãy trình bày cơ sở khoa học của việc ứng dụng công nghệ sinh học để sản xuất vac xin và thuốc kháng sinh.
Vac xin được sản xuất bằng công nghệ gen có nhũng đặc điểm gì khác so với vac xin được sản xuất bằng phuơng pháp truyền thống ?
ứng dụng cóng nghệ gen trong sản xuất thuốc kháng sinh có những ích lợi gì ?
THÔNG TIN BỔ SUNG
Kháng nguyên là các chất "lạ" đối với cơ thể, khi đua vào cơ thể, nó có tác dụng kích thích cơ thể sinh ra kháng thể (để chống lại chính kháng nguyên đó). Kháng nguyên kích thích cơ thể sinh kháng thể càng mạnh tức là tính kháng nguyên cùa nó càng cao.