SGK Sinh Học 7 - Bài 13: Giun đũa

Bài ì 3	GIUN ĐŨA
Giun đũa thường kí sinh ở ruột non người, nhất là ở trẻ em, gây đau bụng, đôi khi gây tắc ruột và tắc ông mật.
I-CẤU TẠO NGOÀI
Cơ thể giun đũa dài bằng chiếc đũa (khoảng 25cm). Lớp vỏ cuticun bọc ngoài cơ thể luôn căng tròn, có tác dụng như bộ áo giáp, giúp giun đũa không bị tiêu huỷ bởi các dịch tiêu hoá trong ruột non người (hình 13.1).
n - CẤU TẠO TRONG VÀ DI CHUYỂN
Cơ thê giun đũa hình ống. Thành cơ thể có lớp biểu bì và lớp cơ dọc phát triển. Bên trong là khoang cơ thể chưa chính thức. Trong khoang có : ống tiêu hoá bắt đầu từ lồ miệng ở phía trước cơ thê giữa ba môi bé, kết thúc ở lỗ hậu môn ; các tuyến sinh dục dài và cuộn khúc như búi chỉ trắng ở xung quanh ruột (hình 13.2).
Hình 13.J. Hình dạng giun đũa 1. Giun cái to, dài ; 2. Giun đực, nhỏ, ngắn, đuôi cong.
1. Miệng ; 2. Hầu ; 3. Ruột. 4. Hậu môn ;5. Tuyến sình dục ; 6. Lỗ sinh dục cái.
Cơ thể chỉ có cơ dọc phát triển nên giun đũa di chuyển hạn chế, chúng chỉ cong cơ thể lại và duỗi ra. cấu tạo này thích hợp với động tác chui rúc trong môi trường kí sinh.
Ill-DINH DƯỠNG
Thức ăn đi một chiều theo ông ruột thẳng từ miệng tới hậu môn. Hầu phát triển giúp hút chất dinh dường vào nhanh và nhiều.
▼ Thảo luận và trả lời các câu hỏi sau :
Giun cái dài và mập hơn giun đực có ý nghĩa sinh học gì ?
Nếu giun đũa thiếu lớp vỏ cuticun thì sô phận chúng sẽ như thế nào ?
Ruột thẳng và kết thúc tại hậu môn ở giun đũa so với ruột phân nhánh ở giun dẹp (chưa có hậu môn) thì tốc độ tiêu hoá ở loài nào cao hơn ? Tại sao ?
*Nhờ đặc điểm nào giun đũa chui được vào ống mật và hậu quả sẽ như thế nào đôi với con người ?
rv - SINH SẢN
Cơ quan sinh dục
Giun đũa phân tính. Tuyên sinh dục đực và cái đều ở dạng ông : cái 2 ống, đực 1 ông và dài hơn chiều dài cơ thể.
Giun đũa thụ tinh trong. Con cái đẻ sổ lượng trứng rất lớn, lần vào phân người (khoảng 200 000 trứng một ngày).
Vòng đời giun đũa
Trứng giun theo phân ra ngoài, gặp ẩm và thoáng khí, phát triển thành dạng ấu trùng trong trứng (hình ỉ3.3). Người ăn
người. 1. Trứng giun ; 2. Đường di chuyển ấu trùng giun ; 3. Nơi kí sinh của giun trưởng thành.
Hình 13:3. Trứng giun ỉ. Vỏ trứng đày ;
2. Tế bào trứng mang
ấu trùng.
phải trứng giun (qua rau sông, quả tươi...), đến ruột non, ấu trùng chui ra, vào máu, đi qua gan, tim, phổi, rồi về lại ruột non lần thứ hai mới chính thức kí sinh ở đấy (hình 13.4).
Dựa vào sơ đồ vòng đời giun đùa và thông tin trên, thảo luận và trả lời các câu hỏi sau :
Rửa tay trước khi ăn và không ăn rau sống có liên quan gì đến bệnh giun đũa ?
Tại sao y học khuyên mồi người nên tẩy giun từ 1 - 2 lần trong 1 năm ?
Giun đũa kí sinh ò ruột non nguờỉ. Chúng bát đầu có khoang co thề chua chính thức, ống tiêu lỉoá có thêm ruột sau và hậu mồn. Giun đũa phân tính và tuyến sinh dục có dạng ống phát triền. Giun đũa thích nghỉ với kí sinh: có vỏ cutỉcun, dinh dưỡng khoẻ, đẻ nhiêu trúng và chúng có khà nang phát tán rất rộng.
c*au hài
Đặc điểm câu tạo nào của giun đũa khác với sán lá gan ?
Nêu tác hại của giun đũa với sức khoẻ con người.
Nêu các biện pháp phòng chống giun đũa kí sinh ở người.
j m có biết f
Tỉ lệ người mắc bệnh giun đũa, nhất là trẻ em nước ta rất cao (trên 90%). Giun đũa ngoài lấy tranh chất dinh dưỡng của người, còn sinh ra độc tô 'và gây ra tắc ruột, tắc ông mật.
Đã gặp trường hợp một em bé 5 tuổi tắc ống mật phải mổ, lấy ra được 1 057 giun đũa. Kỉ lục đã gặp ở một bé 3 tuổi, phải mổ 2 lần, lấy ra được sô giun là 5 000 con.
Giáo sư Tôn Thất Tùng trong “Đường vào khoa học của tôi’* cho rằng nhờ “con giun bẩn thỉu” (tức giun đũa) đã giúp ông khám phá ra nhiều bí ẩn của bệnh nhiệt đới. Cụ thể, giun đũa chui vào kí sinh trong mạch máu gan đã giúp ông mô tả và vẽ lại hệ mạch máu ở gan, tù’ đó phát minh ra “Phương pháp mổ gan khô”.