SGK Sinh Học 7 - Bài 43: Cấu tạo trong của chim bồ câu
Bài 43 CẤU TẠO TRONG CỦA CHIM BỒ CÂU ỉ - CÁC cơ QUAN DINH DƯỠNG Tiêu hoá Hê tiêu hoá có cấu tao hoàn chỉnh hơn bò sát. nên có tốc đô tiêu hoá cao hơn Tuần hoàn B Tim có cấu tạo hoàn thiện, với dung tích lớn so với cơ thể. Tim 4 ngăn, gồm 2 nửa phân tách nhau hoàn toàn là nửa trái (chứa máu đỏ tươi) và nửa phải (chứa máu đỏ thầm), máu không bị pha trộn, đảm bảo cho sự trao đổi chất mạnh ở chim (hình 43.1). Mỗi nửa tim, tâm nhĩ và tâm thất thông với nhau, có van giữ cho máu chỉ chảy theo một chiều. V Tim cùa chim bồ câu có gì khác so với tim thằn lằn ? Hô hấp Phổi gồm một mạng ống khí dày đặc tạo nên một bề mặt trao đổi khí rất rộng. Phổi nằm trong hốc sườn 2 bên sống lưng nên sự thông khí qua phổi là nhờ hệ thông túi khí phân nhánh (9 túi) len lỏi vào giữa các hệ cơ quan, trong các xoang rồng giữa các xương (hình 43.2). Sự phôi hợp hoạt động của các túi khí bụng và các túi khí ngực làm cho không khí đi qua hệ thông ông khí trong phổi theo một chiều khiên trong phổi không có khí đọng, tận dụng được lượng ôxi trong không khí hít vào. Đặc điểm này phù hợp với nhu cầu ôxi cao ở chim, đặc biệt khi chim bay. Khi chim đậu, hô hấp nhờ sự thay đổi thê tích lồng ngực. 140 Túi khí còn làm giảm khối lượng riêng của chim và giảm ma sát nội quan khi bay. So sánh hô hấp cúa chim bồ câu với thằn lằn. Bài tiết và sinh dục Hệ bài tiết ở chim có thận sau giông bò sát nhưng không có bóng đái (hình 43.3). Hệ sinh dục chim trống có đôi tinh hoàn và các ông dẫn tinh, ở chim mái chỉ có buồng trứng và ống dẫn tráng bên trái phát triển. Hình 43.3. Hệ bài tiết và hệ sinh dục của chim (Hệ niệu sinh dục) A - Hệ niệu sinh dục chim trống B - Hệ niệu sinh dục chim mái 1. Thận ; 2. Ông dẫn nước tiểu ; 3. Xoang huyệt ; 4. Tuyến trên thận ; 5. Tỉnh hoàn ; 6. ông dẫn tinh ; 7. Buồng trứng ; 8. Phễu của ống dẫn trứng ; 9. ông dẫn trứng ; 10. Lổ đổ ra xoang huyệt của ống dẫn trứng ; 11. Ồng dẫn trứng bên phải tiêu giảm. A B II - THẦN KINH VÀ GLÁC QUAN ■ Bộ não chim phát triển liên quan đến đời sông phức tạp và phạm vi hoạt động rộng. Trong bộ não thì não trước (đại não), não giữa (2 thuỳ thị giác) và não sau (tiểu não) phát triển hơn ở bò sát. Hình 43.4. Sơ dồ cấu tạo bộ não chim bồ câu 1. Não trước (đại não) ; 2. Não giữa (thuỳ thị giác) ; 3. Tiểu não ; 4. Hành tuỷ ; 5. Tuỷ sống. Mắt tinh, có mi thứ ba rất mỏng nên chim vẫn nhìn được mà vần bảo vệ được mắt khi bay. Tai đã có ống tai ngoài nhưng chưa có vành tai. Chim thích nghỉ với đời sống bay còn được thể hiện ở câu tạo cùa các co quan bên trong co thề, hệ hồ hấp có thêm hệ thống túỉ khí thõng với phổi; tỉm 4 ngăn nên máu không bị pha trộn, phù họp với trao đổi chất mạnh ở chim (đời sống bay) ; không có bóng đái; ở chim mái chì có một buồng trứng và ống dãn trứng bên trái phát triền. Não chim phát triền liên quan đến nhiêu hoạt động phức tạp ở chim. Trình bày đặc điểm hô hấp ở chim bồ câu thể hiện sự thích nghi với đời sống bay. So sánh những điểm sai khác về cấu tạo trong của chim bồ câu với thằn lằn theo bảng sau. Nêu ý nghĩa của sai khác đó. Các hệ cơ quan Chim bồ câu Thằn lằn Tuần hoàn Tiêu hoá Hô hấp Bài tiết Sinh sản