Soạn Văn 8: Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh

TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
KIẾN THỨC Cơ BẢN
Văn bản thuyêt minh là kiểu văn bản thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sông nhằm cung cấp tri thức (kiến thức) về đặc điểm, tính chât, nguyên nhân,... của các hiện tượng và sự vật trong tự nhiên, xã hội bằng phương thức trình bày, giới thiệu, giải thích.
Tri thức trong văn bản thuyết minh đòi hỏi khách quan, xác thực hữu ích cho con người.
Văn bản thuyếí minh cần được trình bày chính xác, rõ ràng, chặt chẽ và hấp dẫn.
HƯỚNG DẪN TÌM HlỂU CÂU HỎI PHAN bài học 1. Văn bản thuyết minh trong đời sống
Nội dung của các văn bản:
+ Văn bản Cây dừa Bình Định: Trình bày sự gắn bó của cây dừa đối với người dân Bình Định trong cuộc sông về tất cả mọi mặt, từ đời sống vật chất đến đời sống tinh thần. Sự công hiến tất cả của dừa cho con người.
+ Văn bản Tại sao cây có màu xanh lục giải thích lá cây lại có màu xanh lục là do chất diệp lục trong lá.
+ Văn bản Huế giới thiệu về Huế từ cảnh sắc thiên nhiên, sông núi hữu tình, đến các công trình kiến trúc, từ những mảnh nhà vườn xinh dẹp cho đến những món ăn rất riêng mà chỉ Huế mới có và cả truyền thống anh dũng quật cường của người dân Huế.
Những văn bản này là những văn bản thông dụng ta vẫn thường gặp trong mọi lĩnh vực của đời sống.
Những văn bản cùng loại mà ta đã được học:
Thông tin về Trái Đất năm 2000 {Ngữ văn 8)
Ôn dịch, thuốc lá {Ngữ văn S)
Cầu Long Biên - chứng nhân lịch sử {Ngữ văn 6)
V - Động Phong Nha {Ngữ văn 7)
Bức thư của thủ lĩnh da đỏ {Ngữ văn 6)
Ca Huế trên sông Hương {Ngữ văn 7)
Đức tính giản dị của Bác Hồ {Ngữ văn 7)
Đặc điểm chung của văn bản thuyết minh
Các văn bản trên không thể xem là văn bản tự sự hay miêu tả, nghị luận, biểu cảm bởi những lí do sau: .
Các văn bản tự sự, miêu tả, nghị luận,' biểu cảm thiên về tính chủ quan vận dụng sự quan sát và trí tưởng tượng, bộc lộ cảm xúc. Văn bản thuyết minh thiên về tính khách quan, không phụ thuộc vào cảm xúc cá nhân.
Văn bản thuyết minh tôn trọng sự thật, không dùng cảm quan cá nhân để thay đổi thông tin về đối tượng.
Phạm vi sử dụng rộng lớn (tất cả lĩnh vực trong đời sống).
Ngôn ngữ diễn đạt chính xác, sinh động và dùng nhiều từ ngữ chuyên ngành.
Các văn bản trên đều có đặc điểm chung là trình bày, giới thiệu, giải thích về sự vật, hiện tượng, đều có tính chất thông tin và được trình bày chính xác, rõ ràng, chặt chẽ.
HƯỚNG DẪN LUYỆN TẬP
Câu 1. Các văn bản sau có phải là văn bản thuyết mình không? Vì sao?
Hướng dẫn:
+ Hai văn bản: Khởi nghĩa Nông Văn Vân và Con giun đất đều là những văn bản thuyết minh.
+ Vì:	• Hai văn bản đềư có tính chất khách quan.
• Đều có mục đích là truyền đạt thông tin.
• Đều có tính chát trình bày, giới thiệu, giải thích.
Câu 2. Văn bản “Thông tin về Trái Đất năm 2000 thuộc loại văn bản nào? Phần nội dung thuyết minh trong văn bản có tác dụng gì?
Hướng dẫn:
+ Thông tin về Trái Đất năm 2000 thuộc về văn bản thuyết minh.
+ Phần nội dung của văn bản có tác dụng phân tích những tác
hại do bao ni lông gây ra đôi với môi trường của con người và kêu gọi mọi người hãy hành động giảm thiểu tối đa việc sử dụng bao ni lông để bảo vệ môi trường.
Câu 3. Các văn bản khác tự sự, nghị luận, biểu cảm, miêu tả có cần yếu tố thuyết minh không? Vì sao?
- Các vân bản tự sự, nghị luận, biểu cảm, miêu tả vẫn cần yếu tố thuyết minh vì để làm tăng thêm sự thuyết phục cho văn bản.