SGK Sinh Học 8 - Bài 16. Tuần hoàn máu và lưu thông bạch huyết
Bài 16 TUẦN HOẰN MÁU VÀ LUU THÔNG BẠCH HUYẼT I - Tuần hoàn máu (hình 16-1) Tâm thất phải Động mạch phổi Mao mạch phổi Tĩnh mạch phổi Tâm nhĩ trái Tâm thất trái Động mạch chù Mao mạch phần trên cơ thề Mao mạch phân dưới cợ thề Tĩnh mạch chù trên Tĩnh mạch chù dưới Tâm nhĩ phái 0 Hĩnh 16-1. Sơ đồ cấu tạo hệ tuân hoàn máu Mô tả đường đi của máu trong vòng tuân hoàn nhỏ và trong vòng tuần hoàn lớn. Phân biệt vai trò chu yếu cùa tim và hệ mạch trong sự tuân hoàn máu. Nhận xét vé vai trò của hệ tuần hoàn máu. n - Lưu thông bạch' huyết ■ Các thành phán cấu tạo chú yếu của hệ bạch huyết (hình 16-2) : Hình 16-2. Sơ đồ cấu tạo hệ bạch huyết Sự luân chuyến bạch huyết trong mồi phân hệ.: Mao mạch bạch huyết —► Mạch bạch huyết ► Hạch bạch huyết Tinh mạch (thuộc hệ tuân hoàn máu) -<-Ong bạch huyết -«-Mạch bạch huyết Bạch huyết có thành phần gân giống máu, chi khác là không có hổng cầu, ít tiểu cầu. Mỏ tả đuờng đi của bạch huyết trong phàn hệ lớn. Mô tả đường đi cua bạch huyết trong phân hệ nhó. Nhận xét vé vai trò của hệ bạch huyết. Hệ tuân hoàn máu gồm tỉm và hệ mạch tạo thành vòng tuân hoàn nhò vù vòng tuần hoàn lớn. Vòng tuần hoàn nhò dẫn máu qua phổi, giúp máu trao đổi 02 và co2. Vòng tuân hoàn lớn dẫn mdu qua tất cả các tế bào cùa co thề để thục hiện sự trao đổi chát. Hệ bạch huyết gồm phân hệ lớn và phàn hệ nhò. Hệ bạch huyết cùng vớỉ hệ tuân hoàn máu thục hiện chu trình luân chuyển môi trường trong cùa co thể và tham gia bảo vệ co thể. (Jail hói và bài tập Hệ tuân hoàn máu góm nhũng thành phân cấu tạo nào ? Hệ bạch huyết gồm những thành phán cấu tạo nào ? Nêu tên vài co quan, bộ phận của co thế và cho biết sự luân chuyến bạch huyết noi đó nhờ phàn hệ nào ? Thu dùng tay xác định vị trí của tim trong lổng ngực của mình. Có thế dùng ngón tay đế xác định điếm đập, noi mom tim (đinh tim) chạm vào thành truớc của lông ngực. j m có biết,I Chúlng xơ vữa động mạch Động mạch ở người mắc bệnh xơ vữa động mạch o người lớn tuổi ít vận động co báp, nếu chế độ ãn giàu chất cõlesterôn (thịt, trứng, sữa,...), sẽ có nhiéu nguy co bị bệnh xo vữa động mạch, ơ bệnh này, côlesterôn ngấm vào thành mạch kèm theo sự ngấm các ion canxi làm cho mạch bị hẹp lại, không còn nhản như trước, gây xo vừa. Động mạch xo vữa làm cho sự vận chuyến máu trong mạch khó khăn, tiếu cáu dẻ bị vỡ và hinh thành cục máu đông gây tác mạch (đặc biệt nguy hiém ở động mạch vành nuôi tim gây các cơn đau tim, ở động mạch nâo gây đột quỵ). Động mạch xơ vữa còn dẻ bị vở gây các tai biến trám trọng như xuẩt huyết dạ dày, xuất huyết não, thậm chí gây chết.