SGK Sinh Học 8 - Bài 46. Trụ não, tiểu não, não trung gian

Hình 46-1. Não bộ bố dọc
Hình 46-2. Các dây thẩn kinh não (nhìn mặt dưới não)
Bài 46 TRỤ NÀO, TIỂU NÀO, NÃO TRUNG GIAN
Tiếp theo tuỷ sống là não bộ. Não bộ, từ dưới lện, bao gổm trụ não, tiếu não, não trung gian và đại não.
I - VỊ trí và các thành phần của não bộ
Tìm hiếu hình 46-1 đế hoàn chinh thông tin dưới đây :
_	•	, trung
Trụ não tiếp liên với tuỷ sống ở gian phía dưới. Nàm giữa trụ nào và đại não là .'.......... Trụ não gồm
	,	và	 Nào
giữa gôm 	ở mặt trước và Trụ
, .	não
	ở mặt sau.
Phía sau trụ não lầ	
n - cấu tạo và chức năng của trụ não
Củng như tuỷ sống, trụ não gổm chất tráng (ngoài) và chat xám (trong). Chất trắng là các đường liên lạc dọc, nối tuý sống với các phán trên cua não và bao quanh chất xám. Chát xám ở trụ não tập trung thành các nhân xám. Đó là các trung khu thân kinh, noi xuất phát các dây thần kinh não. Có 12 đôi dây thần kinh nào, gồm 3 loại:
dây cảm giác, dây vận động và dây pha (hình 46-2).
Chức năng chu yêu cùa trụ não là điều khiến, điéu hoà hoạt động cúa các nội quan, đặc biệt là hoạt động tuân hoàn, hô hấp, tiêu hoá, do các nhân xám đảm nhiệm.
Chất tráng làm nhiệm vụ dân truyền, bao góm các đường dãn truyền lẽn (cám giác) và các đường dân truyén xuống (vận động).
So sánh cáu tạo và chức năng của trụ não với tuý sống để hoàn chinh bảng 46.
Bảng 46. VỊ trí, chức năng cùa tuỳ sông và trụ não
- »
Tuỷ sống
Trụ não
VỊ trí
Chức năng
VỊ trí	Chức năng
Bộ phận
trung ưong
Chất xám
•
Chất tráng
Bộ phận ngoại biên
(dây thần kinh)
Hĩ - Não trung gian
Não trung gian nằm giữa trụ não và đại não, gồm đồi thị và vùng dưới đồi. Đồi thị là trạm cuối cùng chuyến tiếp của tất cả các đường dần truyền cảm giác từ dưới đi lên não.
Chất xám
Các nhân xám nằm ở vùng dưới đổi là trung ưong điếu khiến các quá trình trao đói chất và điéu hoà thân nhiệt.
- Tiểu não
Tiếu não cũng gồm hai thành phần co ban là chất tráng và chất xám.
Chất xám làm thành lớp vò tiếu não và các nhân.
Chất tráng nàm ở phía trong, là các đường dần truyền nối vỏ tiếu
não và các nhân với các phân khác của hệ thân kinh (tuỷ sống,
trụ não, não trung gian và bán câu đại não). ỊTinh 46-3. Tiểu não Đế hiếu rò chức năng của tiếu não, có thể tiến hành các thí nghiệm sau :
Phá tiếu não chim bổ câu, con vật đi lảo đảo, mất thăng bàng.
Phá huý một bên tiểu não ếch cùng làm ếch nhảy, boi lệch vé phía bị huý tiêu não.
Qua các thí nghiệm trên có thể rút ra kết luận gì vé chức năng của tiếu não ?
Trụ não, tiều não và não trung gian nằm dưới đại não.
Trụ não và não trung gian có những trung khu đỉềĩi khiển các hoạt động sống quan trọng như tuân hoàn, hò hấp, tiêu hoá, điều, hoà quá trình trao đổỉ chát và thân nhiệt.
Tiều não điều hoà, phốỉ hợp các cù động phức tạp và giữ thă ng bằng co thề.
hói và bài tập
Lập bảng so sánh cấu tạo và chức năng trụ não, não trung gian và tiểu não.
Giải thích vì sao người say rượu thường có biểu hiện chân nam đá chân chiêu trong lúc đi ?
Ịj IÌ1 CÓ biết Ịp
Háu hết các đường thán kinh cảm giác tứ dưới đi lên hoặc các đường vận động từ trên đi xuống khi qua trụ não đéu bát chéo sang phía đối diện. Do đó nếu 1 bán câu não bị tốn thưong (có thế do xuất huyết não) sẽ làm tè hệt nửa thân bên đối diện.