SGK Sinh Học 8 - Bài 24. Tiêu hóa và các cơ quan tiêu hóa
TIÊU HOÁ Bài 24 TIÊU HOÁ VÀ CẮC co QUAN TIỄU HOẤ I - Thức ăn và sụ tiêu hoá ■ Từ xa xưa, con người đã hiếu ràng : Ăn uống cũng cân như thơ. Người ta có thế nhịn ăn (vài tuấn) lâu hơn nhịn thơ (3 phút), nhưng không thể không ăn mà sống được. Thức ăn dù đã được nấu nướng, chế biến củng vàn còn rất "thô" so với tiêu chuần hấp thụ cùa cơ thế người. Bời vậy cân phải có hoạt động tiêu hoá (hình 24-1^2). Các chất trong thức ăn Gluxit Lipit Các chất hữu cơ Prôtêin Axit nuclêic Vitamin Các chất vô cơ Muối khoáng Nước Đường đơn Axit béo và glixêrin Axit amin Các thành phần của nuclêôtit Vitamin Muối khoáng Nước Các chất hấp thụ được Hình 24-1. Sơ đ'ô khái quát về thức ăn và các hoạt động chù yếu cùa quá trình tiêu hoá Tiêu hoá thức ăn Hấp thụ chất dinh dưỡng Thải phân Biến đổi lí học Biến đổi Tiết dịch tiêu hoá hoá học Đẩy các chất trong ống tiêu hoá Hĩnh 24-2. Sơ đồ khái quát về các hoạt động cùa quá trình tiêu hoá Các chất nào trong thức ăn không bị biên đối vê mặt hoá học qua quá trình tiêu hoá ? Các chất nào trong thức ãn đuợc biến đối vé mặt hoá học qua quá trình tiêu hoá ? Quá trình tiêu hoá góm nhũng hoạt động nào ? n - Các cơ quan tiêu họá (hình 24-3) Gan Túi mật khoang miệng Răng I lírii Tá tràng Ruột già Ruột thừa Hậu môn Họng Các tuyến nước bọt Dạ dày có các tuyến vị Tuy Ruột non có các tuyến ruột Ruột thẳng Hình 24-3. Sơ đô cúc cơ quan trong hệ tiêu hoá cùa cơ thể người Thực quản ▼ Quan sát và liệt kê các cơ quan tiêu hoá ở hình 24-3 vào các cột tuơng ứng ở bảng 24. Bàng 24. Các co quan trong ống tiêu hoá và các tuyến tiêu hoá Các cơ quan trong ông tiêu hoá Các tuyến tiêu hoá Quá trình tiêu hoá được thục hiện nhờ hoạt động cùa các co quan trong ống tiêu hod và các tuyến tiêu hoá. Quá trình tiêu hoá bao gồm các hoạt động : án và uống, vận chuyền thức ăn trong ống tỉèu hoá, tiêu hoá thức ăn, hấp thụ các chát dỉnh duỡng, thài phán. Hoạt động tiêu hoá thực chát là biến đổi thức ăn thành các chát dinh duỡng mà co thề có thể hấp thụ được qua thành ruột và thải bỏ các chất thừa khổng thề hấp thụ đuợc. cjau hói và bài tập Các chất trong thúc ăn có thể đuợc phân nhóm nhu thế nào ? Nêu đặc điểm của mỗi nhóm. Vai trò của tiêu hoá đối với cơ thể nguời là gì ? Các chất cần cho cơ thế nhu nuớc, muối khoáng, các loại vitamin khi vào cơ thề theo đuờng tiêu hoá thì cân phải qua nhũng hoạt động nào của hệ tiêu hoá ? Cơ thế nguời có thể nhận các chất này theo con đuờng nào khác không ? j m CÓ biết ỹ Sự ra đời cùa ý tuồng về tiêu hoá hoá học Rêômua (Réaumur) (1683 - 1757), Nhà tụ nhiên học và vật lí học nguời Pháp là nguôi đầu tiên thục hiện một thí nghiệm nghiên cúu vé sụ tiêu hoá. Thí nghiệm đuợc tiến hành trên một con chim sãn mồi, một loài chim có khá năng nôn ra khỏi mở tất cả những gì mà nó đã nuốt vào nhung dạ dày của nó không tiêu hoá được. Ồng chuẩn bị cho con chim bùa ăn đầu tiên một miếng thịt để trong một ống sát nhỏ hờ 2 đâu. Con chim đã ăn bữa ãn đó và rồi lại nôn ông sát ra. Ong sát vần tròn nguyên, không hé có một dẩu hiệu hao mòn nào, nhưng miếng thịt thì bị hao đi khoáng 1/4, phần còn lại như được bao bởi một lớp bột nhão có lẽ từ phân thịt đã bị tiêu hoá. Sau đó, chính kết quả thí nghiệm này đã làm nay sinh ý tưởng cân đi sâu nghiên cứu vé sự tiêu hoá hoá học của các Nhà sinh lí học.