Soạn bài Chữa lỗi lập luận trong văn nghị luận

CHỮA LỖI LẬP LUẬN TRONG VĂN NGHỊ LUẬN
Khi viết văn nghị, luận, nên chú ý tránh một sô' lỗi:
Lỗi liên quan đến việc nêu luận điểm: nêu luận điểm không rõ ràng, trùng lặp, không phù hợp với bản chất của vấn đề cần giải quyết.
Lỗi liên quan đến việc nêu luận cứ: nêu luận cứ không đầy đủ, thiếu chính xác, thiếu chân thực, trùng lặp hoặc quá rườm rà, không liên quan mật thiết đến luận điểm cần trình bày.
Lỗi về cách thức lập luận (luận chứng): lập luận mâu thuẫn, luận cứ không phù hợp với luận điểm.
THựC HÀNH - LUYỆN TẬP
Hãy xác định, phân tích các lỗi lập luận trong các lập luận sau:
Cảnh vật trong bài thơ “Thu điếu” của Nguyễn Khuyến thật là vắng vẻ. Ngõ trúc quanh co, có sóng nước gợn tí, lá vàng đưa vèo, chiếc thuyền bé tẻo teo... Cảnh vật dường như ngưng đọng, im lìm. Bởi vậy, nét bút của Nguyễn Khuyến đã tạo dựng thành công cảnh sắc im ắng ấy.
Gợi ỷ', luận điểm không rõ ràng, lặp ý giữa các câu, các từ có ý nghĩa tương tự nhau (cảnh vật - cảnh sắc, vắng vẻ - ngưng đọng, im lìm - im ắng,...).
Nắng xuống, trời lên xanh bát ngát Sông dài, trời rộng, bến cô liêu
Thường khi nắng chiều đã xuống thì bầu trời trở nên xanh mênh mông bát ngát, cảnh đẹp của quê hương củng không lấp được nỗi mênh mông trống trải'cô đơn trong lòng người.
Gợi ý: luận cứ thiếu chính xác (dẫn thơ sai. Câu đúng là “Nắng xuống, trời lên, sâu chót vót”).
Trong lịch sử chống ngoại xâm, chúng ta thấy dân tộc ta anh hùng hào kiệt thời nào cũng có. Hai Bà Trưng phất ngọn cờ hồng khởi nghĩa đánh tan Thái thú Tô Định, buộc hắn phải trốn vào dám loạn quân chạy về nước. Đất nước sau hơn hai thế ki bị phong kiến nước ngoài đô hộ đã giành được thắng lợi hoàn toàn.
Gợi ý-, luận cứ không đầy đủ. Đoạn văn khẳng định “anh hùng hào kiệt thời nào cũng có” nhưng chỉ mới nêu dẫn chứng về một thời kì.
Lịch sử dân tộc ta đã ghi lại biết bao nhiêu trang sử hào hùng với những tên tuổi sáng chói muôn đời. Ngô Quyền đánh tan quân xâm lược Nam Hán. Nguyễn Huệ đánh tan quân xâm lược nhà Thanh. Lê Lợi đại phá quân Minh. Ái Chi Lăng mãi là mồ chôn quân xâm lược. Đời Trần Hưng Đạo lãnh đạo nhân dân đánh đuổi quân Nguyên, giành lại nền độc lập cho đắt nước. Cửa biển Bạch Đàng lập chiến công lừng lẫy non sông. Những tên tuổi đó mãi mãi sống cùng non sông đất nước.
Gợi ỷ: sắp xếp các luận cứ lộn xộn, không theo trình tự thời gian lịch sử.
Nam Cao viết nhiều về nông thôn. Lão Hạc ăn bả chó tự tử đề tránh đói. Anh cu Phúc chết lặng trong xó nhà ẩm ướt, trước những đôi mắt “dại đi vì đói” của hai đứa con. Bà cái dĩ chết vì một bữa no, tức là một kiểu chết vì quá đói. Lại có cảnh đám cưới, nhưng cưới để chạy đói.
Gợi ý\ quan hệ giữa luận cứ và luận điểm không phù hợp. Luận điểm của đoạn văn là “Nam Cao viết nhiều về nông thôn”, song các luận cứ lại chỉ nói về cái đói.