Soạn bài Khái niệm về văn nghị luận

  • Khái niệm về văn nghị luận trang 1
  • Khái niệm về văn nghị luận trang 2
VĂN NGHỊ LUẬN
KHÁI NIỆM VỀ VĂN NGHỊ LUẬN
Văn nghị luận là lối văn nhằm xác lập cho người đọc, người nghe một tư tưởng, một quan điểm nào đó.
Văn nghị luận phải có luận điểm rõ ràng, có lí lẽ, dẫn chứng thuyết phục.
Những tư tưởng, quan điểm trong bài văn nghị luận phải hướng tới giải quyết những vấn đề đặt ra trong đời sông thì mới có ý nghĩa.
Đặc điểm của văn bản nghị luận
Mỗi bài văn nghị luận đều phải có luận điểm, luận cứ và lập luận.
Luận điểm trong bài văn nghị luận là những tư tưởng, quan điểm, chủ trương mà người viết (nói) nêu ra ở trong bài.
Luận điểm cần phải chính xác, rõ ràng, phù hợp với yêu cầu giải quyết vấn đề và đủ để làm sáng tỏ vấn đề được đặt ra.
Trong bài văn nghị luận, luận điểm là một hệ thống : có luận điểm chính (dùng làm kết luận của bài, là cái đích của bài viết) và luận điểm phụ (dùng làm luận điểm xuất phát hay luận điểm mở rộng).
Các luận điểm trong một bài văn vừa cần liên kết chặt chẽ, lại vừa cần có sự phân biệt rành mạch với nhau. Các luận điểm phải được sắp xếp theo một trình tự hợp lí : Luận điểm nêu trước phải chuẩn bị cơ sở cho luận điểm nêu sau, còn luận điểm nêu sau dẫn đến luận điểm kết luận.
Luận cứ là lí lẽ, dẫn chứng đưa ra làm cơ sở cho luận điểm. Luận cứ phải chân thật, đúng đắn, tiêu biểu thì mới khiến cho luận điểm có sức thuyết phục.
Lập luận là cách nêu luận cứ để dẫn đến luận điểm. Lập luận phải chặt chẽ, hợp lí thì bài văn mới có sức thuyết phục.
Để xác định luận điểm trong từng phần và mối quan hệ giữa các phần, người ta có thể sử dụng các phương pháp lập luận khác nhau như suy luận nhân quả, suy luận tương đồng...
Lập luận trong vãn nghị luận nhằm đi đến những luận điểm, những kết luận có tính khái quát, có ý nghĩa phổ biến đối với xã hội.
Đề văn nghị luận
Đề vân nghị luận bao giờ cũng nêu ra một vấn đề để bàn bạc và đòi hỏi người viết bày tỏ ý kiến của mình đối với vấn đề đó.
Vấn đề được nêu ra trong đề bài gọi là luận đề. Đề văn nghị luận xã hội nêu ra vấn đề thuộc về đời sông xã hội. Đề văn nghị luận văn chương nêu ra vấn đề thuộc lĩnh vực văn chương.
Tính chất của đề như ngợi ca, phân tích, khuyên nhủ, phản bác,... đòi hỏi bài làm phải vận dụng các phương pháp và các thao tác phù hợp. Các thao tác nghị luận chủ yếu là :
Chứng minh
Giải thích
Bình luận
Yêu cầu của việc tìm hiểu đề là xác định đúng vấn đề, phạm vi, tính chất của bài nghị luận để làm bài đúng hướng.
Lập ý cho bài văn nghị luận là xác lập luận điểm, cụ thể hóa luận điểm chính thành các luận điếm phụ ; tìm luận cứ ; và xây dựng cách lập luận cho bài văn.
Bô' cục bài văn nghị luận có ba phần :
Mở bài : nêu vấn đề.
Thân bài : trình bày nội dung chủ yếu của bài (có thể có nhiều đoạn nhỏ, mỗi đoạn có một luận điểm phụ).
Kết bài : nêu kết luận nhằm khẳng định tư tưởng, thái độ, quan điểm của bài. II.