Soạn bài Khởi ngữ

  • Khởi ngữ trang 1
  • Khởi ngữ trang 2
KHỞI NGỮ
KIẾN THỨC CÂN NHỚ
Khởi ngữ là thành phần câu đứng trước chủ ngữ (có khi đứng sau chủ ngữ và trước vị ngữ), và nêu lên cái đề tài liên quan tới việc được nói trong câu chứa nó.
Trước từ ngữ làm khởi ngữ, có thể có sẵn hoặc có thể thêm các quan hệ từ như về, đối với. Đó cũng là dấu hiệu phân biệt khởi ngữ với chủ ngữ của câu.
Có thể thêm trợ từ thì vào sau khởi ngữ.
Ví dụ 1:
Nghe gọi, con bé giật mình, tròn mắt nhìn. Nó ngơ ngác, lạ lùng. Còn anh, anh không ghìm nổi xúc động.
(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)
—> từ anh thứ nhất (khởi ngữ) đứng trước từ anh thứ hai (chủ ngữ), quan hệ trực tiếp với chủ ngữ, nhấn mạnh chủ thể của hành động được nói đến trong câu. ở hai câu trước, chủ thể của hành động được nói đến là con bé.
Ví dụ 2:
Giàu, tôi cũng giàu rồi.
(Nguyễn Công Hoan)
-> Chủ ngữ là íôi. Từ giàu đứng ở đầu câu làm khởi ngữ, quan hệ trực tiếp với toàn bộ phần câu còn lại, chỉ cái đề tài được nói đến trong câu (việc giàu).
Ví dụ 3:
về các thể văn trong lĩnh vực văn nghệ, chúng ta có thể tin ở tiếng ta, không sợ nó thiếu giàu và đẹp.
(Phạm Văn Đồng, Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt)
—> Chủ ngữ là chúng ta. Phần in đậm đứng đầu câu làm khởi ngữ, quan hệ trực tiếp với tiếng ta, nêu lên đề tài được nói đến trong câu là sự giàu đẹp của tiếng ta trong lĩnh vực văn nghệ.
Hực HÀNH - LUYỆN TẬP
Hãy nêu lên vai trò của phần in đậm trong những đoạn trích sau đây:
Ông cứ đứng vờ vờ xem tranh ảnh chờ người khác đọc rồi nghe lỏm. Điều này ông khổ tâm hết sức.
(Kim Lân, Làng)
- Vâng ! Ồng giáo dạy phải ! Đối với chúng mình thì thế là sung sướng.
(Nam Cao, Lão Hạc)
Một mình thì anh bạn trên trạm dỉnh Phan-xi-păng ba nghìn một trăm bốn mươi hai mét kia mới một mình hơn cháu.
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
Làm khí tượng, ở được cao thế mới là lí tưởng chứ.
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
Đối với cháu, thật là đột ngột.
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
Trong những đoạn trích ở bài tập 1, em hãy:
+ Chỉ ra trường hợp nào khởi ngữ có quan hệ từ đi kèm, trường hợp nào không có quan hệ từ đi kèm.
+ Chỉ ra những trường hợp nào có thể thêm trợ từ thì vào sau khởi ngữ.