Soạn bài Điệp ngữ

ĐIỆP NGỬ
Mực TIÊU BÀI HỌC
Hiểu được thế nào là điệp ngữ và giá trị của điệp ngữ. Biết sử dụng điệp ngữ khi cần thiết.
TÌM HIỂU NỘI DUNG
Điệp ngữ là biện pháp tu từ lặp lại có nghệ thuật những thành phần tạo câu hay một câu trọn vẹn, một kiểu cấu trúc ngữ pháp nhằm nhấn mạnh nội dung ý nghĩa và tăng cường nhạc tính, tăng cường sức biểu cảm cho thơ văn.
Ví dụ:	Áo em thoang thoảng hương cau
Ao em say đắm một màu trầm hương
Ao em ngày nhớ đêm thương
Áo em chín nắng mười sương anh chờ
(Xuân Diệu)
Điệp ngữ
+ Điệp ngữ nôl tiếp:
Anh đi tìm em rất lâu, rất lâu
Cô gái Thạch Kim, Thạch Nhọn
Khăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớm
Sách giây giở tung trắng cả rừng chiều
... Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xa
Thương em, thương em, thương em biết mây.
(Phạm Tiến Duật)
+ Điệp ngữ cách quãng:
Ai ơi còn nhớ ai không Trời mưa một mảnh áo bông che đầu
Nào ai có tiếc ai đâu Áo bông ai ướt khăn đầu ai khô.
+ Điệp ngữ vòng tròn: Lặp từ cuối câu trước đứng đầu câu sau:
Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu
Ngàn dâu xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?
TRẢ LỜI CÂU HỎI
A. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ
1. ở khổ thơ đầu và khổ thơ cuô'i của bài Tiếng gà trưa có những từ ngữ được lặp đi lặp lại.
Những tiếng được lặp đi lặp lại ở khổ thơ đầu và khổ thơ cuối của bài Tiếng gà trưa: nghe; này; vì.
Việc lặp lại như thế có tác dụng gì?
Tác dụng của các điệp từ:
Nghe:
Nghe xao động nắng trưa Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ.
Điệp từ “nghe” gợi âm thanh của tiếng gà, gợi về quá khứ của tuổi thơ.
Này:
Này con gà mái tơ Này con gà mái vàng.
Điệp từ “này” để nhấn mạnh sự việc.
Vì:
Vì lòng ỵêu Tổ quốc Vì xóm làng thân thuộc Vì tiếng gà cục tác
Điệp từ “vì” thể hiện sự quyết tâm giết giặc của người chiến sĩ.
Ghi nhớ: Đọc SGK.
B. Các dạng điệp ngữ
So sánh điệp ngữ trong khổ thơ đầu của bài Tiếng gà trưa với điệp ngữ trong hai đoạn sau, tìm đặc điểm mỗi dạng.
Đặc điểm của mỗi dạng điệp ngữ:
Trong bài Tiếng gà trưa
Ví dụ:	Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ.
Đây là điệp ngữ cách quãng.
Trong câu (a) là điệp ngữ nốì tiếp (rất lâu, rất lâu; khăn xanh, khăn xanh; thương em, thương em, thương em)
Trong câu (b) là điệp ngữ vòng tròn. Lặp từ cuối câu trước và đầu câu sau (thấy - thấy; ngàn dâu - ngàn dâu).
Ghi nhớ: Đọc SGK.
LUYỆN TẬP
Tìm điệp ngữ trong những câu văn. đoạn thơ (SGK - trang 153) và cho biết tác giả muôn nhấn mạnh điều gì?
Điệp ngũ' có trong câu văn và đoạn thơ:
Cầu văn: các điệp ngữ “dân tộc”; “đã” có tác dụng nhấn mạnh sức mạnh của dân tộc đồng thời bổ sung cho ý hoàn chỉnh, thể hiện cảm xúc trong sự cân đôi nhịp nhàng, đúc kết chân lí trong một kiểu câu vững chắc, có sức thuyết phục mạnh mẽ, làm mọi người tin theo.
Điệp từ “Trông” có ý nhấn mạnh vai trò của nhà nông khi phải dựa vào trời đất, dựa vào sức lao động của mình.
Tìm điệp ngữ trong đoạn văn SGK - trang 153 và nói rõ đấy là những dạng điệp ngữ gì?
Đoạn văn gồm 4 câu.
Câu 1 và câu 2 là điệp ngữ cách quãng (xa nhau - xa nhau) câu 3 và câu 4 là điệp ngữ vòng tròn (một giấc mơ).
Hãy viết một đoạn văn ngắn có sử dụng điệp ngữ.
Đoạn văn:
Buổi sáng nắng dịu, gió hiu hiu khẽ lay động những hông hoa mới nở. Những giọt sương sớm còn đọng lại trên lá cây, ngọn cỏ. Lối rẽ vào vườn được nội trồng hai hàng hoa tươi như hân hoan chào đón em. Hoa phủ tràn ngập, hoa muôn hình muôn vẻ, hoa tầng tầng lớp lớp như một đám lửa rực sáng trong không gian. Đặc hiệt mỗi loại hoa đều có một hương thơm và màu sắc quyến rũ riêng. Hoa hướng dương vàng rực như ông mặt trời hé hé xinh xinh. Hoa hồng kiều diễm như nàng công chúa kiêu hãnh giữa làn gió mát. Những hông hoa cúc vàng vây quanh khóm hồng càng làm cho khu vườn thèm rực rỡ...
Điệp ngữ dùng ở đây là từ “hoa”
Theo em đoạn văn sau đây, việc lặp lại một sô' từ ngữ có tác dụng biểu cảm không? (Đoạn văn SGK)
Đoạn văn trong SGK lặp đi lặp lại một sô' từ ngữ khiến cho đoạn văn lủng củng, rườm rà, không thoát ý. Ta có thể sửa lại như sau:
Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Em trồng rất nhiều loại hoa: hoa cúc, hoa thược dược, hoa đồng tiền, hoa hồng và cả hoa lay ơn. Ngày Phụ nữ quốc