Soạn bài Cây bút thần (Truyện cổ tích Trung Quốc)
CÂy BÚT THẦN (Truyện cổ tích Trung Quốc) MỤC TIÊU BÀI HỌC Hiếu nội dung, ý nghĩa câu chuyện. Nắm một sô' chi tiết nghệ thuật tiêu biểu đặc sắc của truyện. Kế’ được truyện. TÌM HIỂU NỘI DUNG BÀI Cây hút thẩn, là truyện cố tích Trung Quốc thế hiện quan niệm của nhân dân về công lí xã hội, về mục đích của tài năng, của nghệ thuật, đồng thời thề hiện ước mơ về những khả năng kì diệu của con người. Phân đoạn: chia làm năm đoạn Đoạn I: Từ đầu đến “lấy làm lạ”: Mã Lương học vẽ có được cây bút thần. Đoạn II: Tiếp theo đến “em vẽ cho thùng”: Mã Lương vẽ cho những người nghèo khổ. Đoạn III: Tiếp theo đến “phóng nliư bay": Mã Lương dùng bút thần chốhg lại tên địa chủ. Đoạn VI: Tiếp theo đến “lớp sóng hung dữ”: Mã Lương dùng bút thần chống lại ông vua hung ác. Đoạn V: Phần còn lại: Những truyền tụng về Mã Lương và cây bút thần. TRẢ LỜI CÂU HỎI * Mã Lương thuộc một kiểu nhân vật rất phổ biến nào trong truyện cổ tích? Hãy kể tên một số’ nhân vật tương tự trong truyện cổ tích mà em biết. Mã Lương thuộc kiểu nhân vật có tài năng kì lạ, một kiểu nhân vật rất phổ biến trong truyện cổ tích. Một số nhân vật có tài năng kì lạ như Mã Lương: Thạch Sanh, Hậu Nghệ bắn mặt trời, Bốn anh em. Những điều gì đã giúp cho Mã Lương vẽ giỏi như vậy? Những điều ấy có quan hệ ra sao? Những điều đã giúp cho Mã Lương vẽ giỏi: Mã Lương là cậu bé thích học vẽ, thông minh cộng với sự cần cù chăm chỉ và khiếu vẽ sẵn có. Mã Lương được thần tặng cho cây bút bằng vàng để vẽ được những vật có khả năng như thật (vẽ chim tung cánh bay trên trời, vẽ cá cá vẫy đuôi chuồn xuống sông, vẽ cày, vẽ cuốc...) Những điều trên có quan hệ chặt chẽ với nhau: Mã Lương chăm chỉ học vẽ nên thần mới cho bút. Mã Lương đã vẽ gì cho những người nghèo khổ và những kè tham lam? Đánh giá ngòi bút thần của Mã Lương qua những gì mà Mã Lương vẽ. Mã Lương dùng ngòi bút thần để vẽ những đồ dùng cần thiết cho những người nghèo khổ trong làng: nhà nào không có cày, em vẽ clio cày. Nhà nào không có cuốc, em vẽ cho cuốc,... vẽ đèn, vẽ thùng... ơ đây ta thấy Mã Lương không vẽ cho dân làng thóc gạo hay vàng bạc châu báu, nhà cửa. Điều đó có nghĩa là Mã Lương không vẽ của cải vật chất có sẵn để mọi người hưởng thụ mà chỉ vẽ những phương tiện cần thiết cho cuộc sông của người lao động để sản xuất sinh hoạt, để tạo ra của cải vật chất. Của cải mà con người hưởng thụ phải do chính tay con người làm ra. Mã Lượng dùng bút thần để chông lại những kẻ tham lam độc ác. + Đôi với tên địa chủ: Mã Lương không vẽ bất cứ một thứ gì và để thoát khỏi tay hắn, em đã vẽ chiếc cung và mũi tên rồi dùng ngay chiếc cung và mũi tên đó đế bắn lại kẻ thù của mình. + Đốì với tên vua: Mã Lương vẽ ngược lại với ý của hắn: vua bắt em vẽ một con rồng, em liền vẽ một con cóc ghẻ, vua bắt vẽ con phượng, em lại vẽ con gà trụi lông... em vẽ thuyền em vẽ sóng giết chết vua. Như vậy đối với kẻ thù, Mã Lương tỏ thái độ càm ghét: từ chỗ không vẽ gì cho tên địa chủ trong làng đến chỗ vẽ ngược hẳn ý muôn của vua, từ chỗ trừng trị kẻ ác để thoát thân đến chỗ chủ động diệt kẻ ác lớn nhất để trừ họa cho dân. ơ đây ta thấy Mã Lương như được trao sứ mệnh để tiêu diệt kẻ ác, thực hiện công lí. Truyện này được xây dựng theo trí tưởng tượng rất phong phú và độc đáo của nhân dân. Theo em, những chi tiết nào trong truyện là kì thú và gợi cảm hơn cả + Vẽ những vật dụng cho những người nghèo khổ trong làng... + Vẽ thuyền buồm và sóng để giết tên vua hung ác. Trong truyện này cây bút thần là phần thưởng xứng đáng cho Mã Lương, ơ trong tay Mã Lương, bút thần mới có những khả năng kì diệu, mới tạo ra được những điều theo ý muôn. Cây bút thần thực hiện công lí: Giúp đỡ những người nghèo khổ, trừng trị kẻ tham lam độc ác. Nó thể hiện ước mơ về những khả năng kì diệu của con người Hãy nêu ý nghĩa của truyện: Cây bút thần. Khẳng định nghệ thuật chân chính bao giờ cũng thuộc về những người có tài, khổ công luyện tập, tốt bụng. Thể hiện quan niệm của nhân dân về công lí xã hội: những người chăm chỉ, thông minh, tốt bụng nhận được những phần thưởng xứng đáng, kẻ độc ác, tham lam bị trừng trị thích đáng. Thể hiện ước mơ và niềm tin về những khả năng kì diệu của con người. GHI NHỚ Cây bút thần là truyện cổ tích về nhăn vật có tài năng kì lạ. Cây bút thần với những khả năng, sức mạnh kì diệu của nó là chi tiết tưởng tượng, thần kì đặc sắc. Truyện thể hiện quan niệm của nhân dân về công lí xã hội, về mục đích của tài năng nghệ thuật, đồng thời thể hiện ước mơ về những khả năng kì diệu của con người. LUYỆN TẬP Hãy kể diễn cảm truyện này (các em tự kể). Khi kể, các em cần nhấn mạnh khả năng kì diệu của cây bút thần. Chú ý ngôn ngữ của nhân vật: Mã Lương, cụ già, tên địa chủ và tên vua hung ác. Nhắc lại định nghĩa truyện cổ tích và kể tên những nhân vật mà em đã đọc. * Định nghĩa truyện cổ tích: Truyện cổ tích: Loại truyện dân gian kể về cuộc đời của một số kiểu nhân vật quen thuộc: Nhân vật bất hạnh (người mồ côi, người con riêng, người con út, người có hình dạng xâu xí...) Nhân vật dũng sĩ và nhân vật có tài năng kì lạ. Nhân vật thông minh và nhân vật ngốc nghếch. Nhân vật là động vật (con vật biết nói năng, hoạt động, tính cách như con người). Truyện cổ tích thường có yếu tố hoang đường, thể hiện ước mơ, niềm tin của nhân vật về chiến thắng cuối cùng của cái thiện đối với cái ác, cái tốt đốì với cái xấu, sự công bằng đôi với sự bất công. * Những nhân vật mà em đã biết. Sọ Dừa trong truyện Sọ Dừa. Thạch Sanh trong truyện Thạch Sanh. Em bé thông minh trong Em bé thông minh. Mã Lương trong Cây bút thần. Trạng Hiền trong Trạng Hiền. Hổ trong Bùi Cẩm Hổ.