Soạn bài Chữa lỗi về chủ ngữ và vị ngữ
CHỮA LỖI VỀ CHỜ NGỠ VẰ VỊ NGỠ MỤC TIÊU BÀI HỌC Hiểu thế nào là câu sai về chủ ngữ và vị ngữ. Tự phát hiện ra câu sai về chủ ngữ và vị ngữ. Có ý thức nói và viết câu đúng. TÌM HIỂU NỘI DUNG A. TRẢ LỜI CÂU HỎI CÂU THIẾU CHỦ NGỬ 1. Tìm chủ ngữ và vị ngữ của mỗi câu sau đây: Qua truyện “Dế Mèn phiêu lưu kí” cho thấy Dế Mèn biết phục thiện. Đây là một ví dụ không xác định được chủ ngữ vì (không biết ai cho thấy) câu thiếu chủ ngữ. Qua truyện “Dế Mèn phiêu lưu kí”, em thấy Dế Mèn biết phục thiện. Đây là một câu đầy đủ các thành phần: Chủ ngữ: em VỊ ngữ: thấy Dế Mèn biết phục thiện. Chữa lại câu viết sai cho đúng. Thêm chủ ngữ vào câu. Qua truyện “Dế Mèn phiêu lưu kí”, em thấy Dế Mèn biết phục thiện. Biến vị ngữ thành một cụm chủ vị. Qua truyện “Dế mèn phiêu lưu kí”, cho em thấy Dế Mèn biết phục thiện. Biến trạng ngữ thành chủ ngữ, bỏ từ “Qua”. Truyện ‘Dế Mèn phiêu lưu kí”, cho thấy Dế Mèn biết phục thiện. Như vậy, để chữa câu thiếu chủ ngữ người ta thường có 3 cách: Thêm chủ ngữ vào câu. Biến một thành phần nào đó trong câu (thường là trạng ngữ) thành chủ ngữ của câu. Biến vị ngữ thành một cụm chủ vị. II. CÂU THIẾU VỊ NGỮ Tìm chủ ngữ và vị ngữ trong câu sau: Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt, vung roi sắt, xông thẳng vào quân thù. Chủ ngữ: Thánh Gióng. Vị ngữ: Cưỡi ngựa sắt, vung roi sắt, xông thẳng vào quân thù. Hình ảnh Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt, vung roi sắt, xông thẳng vào quân thù. Đây là một ví dụ thiếu vị ngữ. Đây mới chỉ là một cụm danh từ mà: Danh từ trung tâm: Hình ảnh. Phụ ngữ: Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt, vung roi sắt, xông thẳng vào quân thù. Bạn Lan, người học giỏi nhất lớp 6A. Chưa thành câu, thiếu vị ngữ, mới chỉ là một cụm từ (Bạn Lan) và phần giải thích cho cụm từ đó (người học giỏi nhất lớp 6A). Bạn Lan là người học giỏi nhất lớp 6A. Câu có đầy đủ chủ ngữ và vị ngữ. Chủ ngữ: Bạn Lan Vị ngữ: là người học giỏi nhất lớp 6A. Chữa lại câu viết sai cho đúng. Chữa câu b. Thêm vị ngữ vào câu: Hình ảnh Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt, vung roi sắt, xông thẳng vào quân thù đã để lại trong lòng người dân Việt Nam niềm kính phục. Biến cụm danh từ đã cho thành một bộ phận của cụm chủ - vị. Tôi rất thích hình ảnh Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt, vung roi sắt, xông thẳng vào quân thù. * Chữa câu c. Thêm vị ngữ vào câu: Bạn Lan, người học giỏi nhất lớp 6A hát rất hay. Biến “câu” đã cho (gồm hai cụm đanh từ) thành một cụm chủ - vị. Bạn Lan là người học giỏi nhất lớp 6A. Biến “câu” đã cho thành một bộ phận của câu. Chúng tôi rắt yêu quý bạn Lan, người học giỏi nhất lớp 6A. Như vậy để chữa câu thiếu vị ngữ, người ta có những cách sau: Thêm vị ngữ vào câu. Biến cụm từ đã cho thành một cụm chủ - vị. Biến cụm từ đã cho thành một hộ phận của vị ngữ. B. LUYỆN TẬP Hãy đặt câu hỏi để kiểm tra xem những câu dưới đây có thiếu chủ ngữ hoặc vị ngữ không? Như ta đã biết: Chủ ngữ trả lời các câu hỏi: Ai? Cái gì?... Vị ngữ trả lời các câu hỏi: Là ai? Là cái gì? Làm gì? Như thế nào? Làm sao?... Dùng các câu hỏi này để xác định chủ ngữ và vị ngữ có trong các câu. Câu a: Từ hôm đó, bác Tai, cô Mắt, cậu Chân, cậu Tay không làm gì nữa. Đặt câu hỏi; Ai không làm gì? (câu hỏi xác định) - bác Tai, cô Mắt, cậu Chân, cậu Tay. Từ hôm đó bác Tai, cô Mắt, cậu Chân, cậu Tay như thế nào? (câu hỏi để xác định vị ngữ) - không làm gì nữa. Như vậy câu này đầy đủ hai phần chủ ngữ và vị ngữ. Câu b: Lát sau, hổ đẻ. Đặt câu hỏi: Ai đẻ (hổ)-, hổ là chủ ngữ. Lát sau hổ làm gì? (đẻ)-, đẻ là vị ngữ. Câu c: Hơn mười năm sau, bác tiều phu già rồi chết. Ai già rồi chết? - Bác tiều phu. Hơn mười năm sau bác tiều phu như thế nào? - già rồi chết. Chủ ngữ: bác tiều phu Vị ngữ: già rồi chết Trong sô' những câu dưới đây, câu nào viết sai? Vì sao? Kết quả của năm học đầu tiên của trường trung học đã động viên em rất nhiều. Câu đủ hai thành phần chủ ngữ và vị ngữ Chủ ngữ: Kết quả của năm học đầu tiên ở trường trung học. Vị ngữ: đã động viên em rất nhiều. Với kết quả của năm học đầu tiên ở trường trung liọc đã động viên rất nhiều. Câu thiếu chủ ngữ Chữa lại: Bỏ từ ‘‘Vôi” Những câu chuyện dân gian mà chúng tôi thích nghe kể. Câu thiếu vị ngữ Chữa lại: thêm vị ngữ Những câu chuyện dân gian mà chúng tôi thích nghe kể đều có những yếu tô' hoang đường. Chúng tôi thích nglie kể những câu chuyện dân gian. Câu đầy đủ hai thành phần chủ ngữ và vị ngữ. Chủ ngữ: chúng tôi Vị ngữ: thích nghe kể những câu chuyện dân gian Điền những chủ ngữ thích hợp vào ô trông: Chúng tôi bắt đầu hát. Chim hót líu lo. Những điểm mười đua nhau nở rộ. Các em bé cười đùa vui vẻ. Điền những vị ngữ thích hợp vào ô trống: Khi học lớp 5, Hải học rất giỏi. Lúc Dế Choắt chết, Dế Mèn rất ân hận. Buổi sáng, mặt trời ửng hồng. Trong thời gian nghỉ hè, chúng tôi tổ chức đi chơi. Hãy chuyến mỗi câu ghép dưới đây thành hai câu đơn. Hổ đực mừng rỡ đùa giỡn với con, còn hổ cái thì nằm phục xuông, dáng mệt mỏi lắm. Hổ đực mừng rỡ đùa giỡn với con. Còn hổ cái thì nằm phục xuống, dáng mệt mỏi lắm. Mấy hôm nọ, trời mưa lớn, trên những ao hồ quanh bãi, nước dâng trắng mênh mông. Mấy hôm nọ, trời mưa lớn. Trên những ao hồ quanh bãi, nước dâng trắng mênh mông. Thuyền xuôi giữa dòng con sông rộng hơn ngàn thước, trông hai bên bà, rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành. Thuyền xuôi giữa dòng con sông rộng hơn ngàn thước. Tròng hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành.